Kara Dul Örümcek Isırığı: Klinik Bilgiler ve Tedavi

Tanımlama

Kara dul örümcekleri genellikle parlak siyah bir vücuda sahiptir. Dişileri 5 ila 15 mm uzunluğunda olup, karınlarında belirgin bir kırmızı kum saati deseni bulunur. Erkek örümcekler dişilere göre daha küçüktür ve genellikle daha az tehlikelidir. Kum saati deseni, zehirli dişi örümcekleri tanımlamada en yaygın kullanılan ayırt edici özelliktir.

Türkiye’de Kara Dul Örümceklerinin Görüldüğü Yerler
Kara dul örümcekleri, Türkiye’de özellikle sıcak ve nemli bölgelerde, yani Ege ve Akdeniz kıyılarında yaşamaktadır. Bu örümcekler, kırsal alanlarda, kayalık bölgelerde, odun yığınlarında ve kullanılmayan bahçe eşyalarının altında barınmayı tercih eder. Evlerin çevresinde de uygun yaşam alanları bulabilirler.

Yaşam Alanı ve Davranış
Kara dul örümcekleri karanlık ve sessiz yerlerde yaşar. Nadiren rahatsız edilen odun yığınları, taş altları, garajlar ve çöp yığınları en sevdikleri yaşam alanlarıdır. Genellikle saldırgan değillerdir; ancak, sıkıştıklarında veya rahatsız edildiklerinde ısırırlar. Isırıklar çoğunlukla bahçe işleri yaparken ya da eski eldiven veya ayakkabılar giyilirken meydana gelir.

Zehir Özellikleri
Kara dul örümceklerinin zehri, alfa-latrotoxin adı verilen güçlü bir nörotoksin içerir. Bu toksin, sinir uçlarından nörotransmitterlerin aşırı salınımına neden olarak ciddi kas spazmları, şiddetli ağrı ve otonom sinir sistemi belirtilerine yol açar. Zehirin etkisi genellikle lokal reaksiyonlarla sınırlı kalmaz; sistemik etkiler ortaya çıkabilir.

Klinik Belirtiler

• Kas Ağrısı ve Kramplar: Isırığın ardından genellikle 30 ila 120 dakika içinde ortaya çıkar. Karın, göğüs ve sırt kaslarında şiddetli kramplar görülebilir.
• Otonomik Belirtiler: Hipertansiyon, taşikardi, terleme, bulantı ve kusma yaygın semptomlardır.
• Yerel Reaksiyon: Isırık bölgesinde kızarıklık, ödem ve hedef benzeri lezyon oluşabilir. Nekroz nadirdir.
• Latrodektizm: Şiddetli vakalarda tüm vücutta kas ağrısı, tremor ve zayıflık görülebilir. Çocuklar ve yaşlılar genellikle daha ciddi etkilenir.

Ayırıcı Tanı
Kara dul örümceği ısırıkları, apandisit, miyokard enfarktüsü, tetanos ve diğer akut karın rahatsızlıkları ile karışabilir. Latrodektizmdeki kas spazmları ve ağrı, bu hastalıkların semptomlarını taklit edebilir. Klinik değerlendirmede kesin tanı için detaylı bir öykü ve fizik muayene önemlidir. Diğer böcek ısırıkları ve toksik reaksiyonlar da ayırıcı tanıda göz önünde bulundurulmalıdır.

Tanı
Kara dul örümceği ısırığının tanısı genellikle klinik belirtilere ve hastanın öyküsüne dayanır. Kesin tanı, hastanın örümceği tanımlayabilmesi veya örümceğin uzmanlar tarafından teşhis edilmesi ile konulur. Kas ağrısı, hedef lezyon ve otonomik belirtiler tanıda yol gösterici olabilir.

Tedavi ve Yönetim

• Destekleyici Tedavi: Hafif vakalarda, ağrı kontrolü ve semptomların izlenmesi genellikle yeterlidir.
• Ağrı Yönetimi: Kas spazmlarını hafifletmek için analjezikler kullanılır. Ciddi vakalarda opioid analjezikler gerekebilir.
• Antivenom: Ciddi sistemik semptomları olan hastalarda kullanılabilir, ancak riskler ve yararlar dikkatlice değerlendirilmelidir.
• Otonomik Belirtilerin Kontrolü: Hipertansiyon ve taşikardi için medikal müdahale gerekebilir. Oksijen desteği ve sıvı tedavisi önemlidir.

Korunma Önerileri

• Bahçe işleri yaparken eldiven kullanın.
• Nadiren kullanılan ayakkabılar ve eşyalar kontrol edilmeden giyilmemelidir.
• Odun yığınlarını, taşları ve çöp yığınlarını düzenli olarak kontrol edin.
• Evin çevresinde örümceklerin barınabileceği alanları temiz ve düzenli tutun.

Sonuç
Kara dul örümcekleri nadir ısırıklarına rağmen ciddi semptomlar yaratabilir. Acil tıp uzmanları, tanı ve tedavi sürecinde hızlı ve etkili müdahale yapmalıdır. Türkiye’de yaşayanların, özellikle riskli bölgelerde, bu örümceklerden korunmak için önlemler alması önemlidir.

Bronw recluse örümceği ve Türkiye’de görülen zehirli yılanlar yazılarımız için tıklayınız.

Uzm. Dr. Ömer Faruk İŞLEYEN