Brown Recluse Isırıkları: Belirti ve Tedavi

Görülme Alanları ve Klinik Yaklaşım

Giriş
Brown recluse örümceği, halk arasında “keman örümceği” olarak bilinen Loxosceles cinsine ait örümcekler arasında yer alır. Amerika Birleşik Devletleri’nde tıbbi öneme sahip olan bu örümcek, nekrotik cilt lezyonları ve nadir de olsa sistemik etkiler yaratabilen ısırıkları ile tanınır. Ancak bu örümcek türünün Türkiye’deki varlığı net değildir. Son yıllarda Türkiye’nin farklı bölgelerinde münzevi örümceklere benzer vakalar bildirilmiş ve örümcek ısırığına bağlı cilt lezyonları tanımlanmıştır.

Akrep sokmaları ve Türkiye’deki zehirli yılanlar yazılarımıza da ulaşabilirsiniz

Coğrafi Yayılım
Loxosceles reclusa’nın doğal yaşam alanları Kuzey Amerika’nın güney, batı ve orta batı bölgeleridir. Türkiye’de ise, benzer örümcek türlerinin Ege ve Akdeniz bölgelerinde kayalık alanlar, terk edilmiş yapılar ve kırsal bölgelerde bulunabileceği rapor edilmiştir. Bu alanlarda genellikle sessiz, karanlık ve rahatsız edilmeyen ortamlarda yaşamayı tercih ederler. Türkiye’nin iklim koşulları, bazı münzevi örümcek türlerinin yayılımını destekleyebilecek şekilde Akdeniz iklimi etkisindeki bölgelerde yoğunlaşır.

Entomolojik Tanımlama

Brown recluse örümcekleri kahverengi tonlarında olup sırtlarında keman desenine sahip olabilir. Bu işaret her zaman kesin tanımlayıcı bir özellik değildir, çünkü vücut işaretleri farklılık gösterebilir. Göz sayısı daha güvenilir bir tanı aracıdır: Çoğu örümceğin sekiz gözü varken, Loxosceles örümceklerinin altı gözü bulunur. Bu gözler, önde bir çift, yanlarda ikişer çift şeklinde düzenlenmiştir. Bacaklarında belirgin dikenler olmaması, onların ayırt edici başka bir özelliğidir.

Isırıkların Klinik Belirtileri

Loxosceles örümceğinin ısırıkları başlangıçta genellikle ağrısızdır, ancak birkaç saat içinde yanma veya şiddetli ağrı gelişebilir. Isırık bölgesinde eritem, papül veya vezikül oluşabilir. Bazı vakalarda, 24-48 saat içinde nekroz gelişimi görülebilir. Nadiren, sistemik belirtiler ortaya çıkabilir; bunlar arasında ateş, bulantı, kusma, hemolitik anemi, rabdomiyoliz ve akut böbrek yetmezliği bulunur.

Sistemik Etkiler ve Komplikasyonlar

• Hemolitik Anemi: Ağır vakalarda hemoglobin düzeyleri düşebilir ve koyu renkli idrar ile belirgin hale gelebilir.
• Rabdomiyoliz: Kas dokusunun yıkımı ile böbrek yetmezliği gelişebilir.
• Yaygın İntravasküler Koagülopati (DIC): Şiddetli durumlarda ortaya çıkabilir ve yaşamı tehdit edici komplikasyonlara yol açabilir.

Ayırıcı Tanı
Türkiye’de örümcek ısırığı şüphesiyle başvuran hastalarda, diğer potansiyel etiyolojilerin dışlanması önemlidir. Stafilokok veya streptokok enfeksiyonları, piyoderma gangrenozum, vaskülit ve travmatik ülserasyonlar ayırıcı tanıda düşünülmelidir. Bu nedenle, örümcek ısırığı tanısı koymadan önce ilgili dermatolojik veya vasküler bozuklukların değerlendirilmesi gerekir.

Tedavi ve Yönetim

• Lokal Yara Bakımı: Isırık bölgesinin sabun ve su ile temizlenmesi, soğuk kompres uygulanması ve etkilenen bölgenin yüksekte tutulması önerilir. Ağrı kontrolü için steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar kullanılabilir. Enfeksiyon belirtileri varsa antibiyotik tedavisi başlanmalıdır.
• Sistemik Komplikasyonlar: Hemolitik anemi, rabdomiyoliz veya DIC belirtileri olan hastaların hastaneye yatırılarak destekleyici tedavi görmesi gereklidir. Ağır vakalarda kan transfüzyonu veya plazma değişimi yapılabilir.

Korunma Önlemleri
Keşiş örümceği ısırıklarından korunmak için kapalı alanlarda özellikle bodrum, tavan arası veya kullanılmayan giysilerde dikkatli olunmalıdır. Yatmadan önce yatakların altı kontrol edilmeli, yerde bırakılan ayakkabılar giyilmeden önce mutlaka sallanmalıdır. Böcek ilaçları ve yapışkan tuzaklar, örümcek popülasyonlarını azaltmak için kullanılabilir.

Sonuç
Brown recluse örümcek ısırıkları Türkiye’de nadir görülse de, tanı ve yönetim açısından farkındalık önemlidir. Özellikle Ege ve Akdeniz bölgelerinde örümcek ısırığı şüphesiyle başvuran hastalarda Loxosceles zehirlenmesi göz önünde bulundurulmalıdır. Sağlık çalışanları, örümcek ısırıklarının ayırıcı tanısını yaparken dikkatli olmalı ve gerekli durumlarda destekleyici bakım sağlamalıdır.

Uzm. Dr. Ömer Faruk İŞLEYEN