Zayıflık

Özet

Zayıflık, yaşlanma süreciyle ilişkilendirilen, birden fazla vücut sisteminin içsel rezervlerini yavaşça kaybettiği ve birden fazla fizyolojik sistemde işlevsel durumun düşmesiyle karakterize olan belirgin bir sağlık durumudur. Bu düşüş, yeni bir ilaç veya enfeksiyon ya da cerrahi gibi küçük bir stres faktörüne karşı artan bir hassasiyet anlamına gelir ve bu durum, bir kişinin bağımsız olmaktan bağımlı hale gelmesine neden olabilecek orantısız bir sağlık durumu değişikliği yaratabilir. Zayıflığı tanımak ve anlamak, sağlık profesyonellerinin zayıf bireylere kişiye özel bakım sağlamasına ve sonuçları iyileştirme amacıyla ailelerini desteklemesine yardımcı olabilir, çünkü zayıflık, düşmeler, hastaneye yatış ve ölüm gibi birçok olumsuz sonucun riskini artırır. Zayıflık, engellilikten önceki bir durum olarak kabul edilebilir ve erken tespiti ve hedeflenmiş müdahale ile bu durumun ilerlemesi yavaşlatılabilir veya erken aşamalarında tersine çevrilebilir.

Tanı

Zayıflığın tanısı için uluslararası olarak tanınan iki model bulunmaktadır: Fenotip modeli ve Kümülatif eksiklik modeli. Fenotip modeli, istenmeyen kilo kaybı, kendi kendine bildirilen yorgunluk, düşük enerji harcaması, yavaş yürüyüş ve zayıf kavrama gücü gibi beş değişkenin üçünün varlığını “zayıf” olarak kabul eder. Kümülatif eksiklik modeli ise zayıflığın, belirtiler, semptomlar, hastalıklar, engeller veya anormal laboratuvar sonuçları gibi yaşam boyu “eksiklik” değişkenlerinin birikimi olduğu kavramına dayanır ve bu model farklı zayıflık derecelerinin tanımlanmasına olanak tanır. Acil servis ortamında, zayıflığı erken tanımlamak için Klinik Zayıflık Ölçeği (CFS) gibi doğrulanmış bir araç kullanılması önerilir. CFS, sadece zayıflığı tanımlamakla kalmaz, aynı zamanda prognozu tahmin etmede ve uygun yönetimi yönlendirmeye yardımcı olmada da faydalıdır. Toplum ortamında, zayıflık için tarama amacıyla elektronik zayıflık indeksi (eFI), yürüyüş hızı testi (4 metreyi 5 saniyeden uzun sürede yürümek), PRISMA-7 (üç veya daha fazla “evet” cevabı zayıflığı gösterir) ve Zamanlı Kalk ve Git testi (13.5 saniye veya daha uzun sürede tamamlamak düşme riski altındaki kişileri gösterir) gibi araçlar kullanılabilir. Zayıflık şüphesi olduğunda, zayıflık seviyesini doğrulamak ve sınıflandırmak için Klinik Zayıflık Ölçeği kullanılarak klinik bir değerlendirme yapılmalıdır.

Tedavi

Zayıflığın yönetimi ve tedavisi için kanıtlar, çok disiplinli değerlendirme ve özel müdahalelerin faydalı olduğunu göstermektedir. Kapsamlı Geriatrik Değerlendirme (CGA), hem acil hastane ortamında (hastaneye kabul sırasında CGA alan yaşlı hastaların taburcu olduktan sonra hayatta kalma ve kendi evlerinde yaşama olasılıklarının daha yüksek olduğu bulunmuştur) hem de toplum ortamında (plansız hastane kabulü riskini azaltabileceğine dair kanıtlar vardır) sonuçları iyileştirdiği gösterilen bütünsel bir değerlendirme ve entegre bakım aracıdır. CGA, fiziksel, fonksiyonel, sosyal ve çevresel, psikolojik bileşenler ve ilaç incelemesi gibi bir dizi alanı kapsar ve kişiselleştirilmiş bir bakım planının oluşturulmasına yol açar. İlaç optimizasyonu, polifarmasi riski taşıyan zayıf bireyler için önemlidir ve Yapılandırılmış İlaç Gözden Geçirmesi (SMR) önerilmektedir. SMR, güvenlik ve etkililik dengesini göz önünde bulundurarak ve antikolinerjik yükü değerlendirerek depreskripsiyon için pragmatik bir yaklaşımı içerir. Egzersiz (özellikle direnç ve/veya aerobik egzersiz) ve yeterli beslenme, zayıflığın ilerlemesini yavaşlatabilir veya tersine çevirebilir. Dünya Sağlık Örgütü, fiziksel kapasitesi azalan yaşlılar için çok modlu egzersiz (progresif kuvvet direnç antrenmanı, denge, esneklik ve aerobik antrenman) önermektedir. Oral beslenme takviyeleri (ONS), yetersiz beslenmeden etkilenen yaşlılar için diyet tavsiyesi ile birlikte önerilmektedir. Ayrıca, ileri bakım planlaması (ACP), orta ila ağır zayıflığı olan ve bakımevlerinde yaşayan kişilere düzenli olarak sunulmalıdır. ACP tartışmaları, hastaların değerleri, hedefleri ve gelecekteki tıbbi bakım tercihleri hakkında net öneriler oluşturur. Acil hastane ortamında, delirium için risk faktörleri (fiziksel zayıflık, yaş >65 yıl, demans, akut hastalık, kalça kırığı) göz önünde bulundurulmalı, erken tanı ve potansiyel nedenlerin hızlı yönetimi yapılmalıdır. Düşmelerin nedenleri (çok faktörlü) araştırılmalı ve düşme komplikasyonlarını ve gelecekteki düşmeleri önlemek için çok disiplinli ekip değerlendirmesi ve yapılandırılmış ilaç gözden geçirmeleri gibi müdahaleler uygulanmalıdır.