Yetişkinlerde Bipolar Bozukluk

Özet

Bipolar bozukluk, bireyin işlevselliğinde önemli bir değişikliğe veya bozulmaya yol açan, hipomani veya mani ve depresyon atakları ile karakterize edilen, tekrarlayan ve genellikle kronik bir zihinsel hastalıktır. Bu bozukluk, esas olarak kardiyovasküler hastalık ve intihar nedeniyle yaşam beklentisinde yaklaşık 10 ila 20 yıllık bir azalma ile ilişkilidir. Hastalığın uzun vadeli seyri, semptomatik zamanın çoğunda depresyonun baskınlığı ile karakterize edilse de, kesin tanı için hastanın geçmişinde en az bir manik, hipomanik veya karma epizod öyküsü bulunması gereklidir. Bipolar bozukluğun tanısının konulması zor olup, unipolar majör depresyon gibi depresif bozukluklar sıklıkla yanlış tanıya neden olmaktadır. Akut mani yönetimi ve idame tedavisi, monoterapi veya kombinasyon halinde ruh hali dengeleyicileri ya da antipsikotikler gerektirirken, akut bipolar depresyon için onaylı tedavi seçenekleri daha kısıtlıdır ve geleneksel antidepresanların tek başına kullanılması önerilmemektedir. Uzun vadeli yönetim, ilaç tedavisine ek olarak psikososyal terapileri, tedaviye bağlı komplikasyonlar için dikkatli izlemeyi ve uyku hijyeni, egzersiz ve stres yönetimi dahil olmak üzere sağlıklı bir yaşam tarzını teşvik eden bireyselleştirilmiş bir planı kapsar.

Tanı

Bipolar bozukluğun tanısı, mevcut zihinsel durum muayenesini ve hastadan ve ailesinden alınan uzun dönem öyküsünü içeren kapsamlı bir klinik değerlendirmeye ve belirlenmiş tanı kriterlerinin kullanımına dayanmaktadır. Hastalık, manik veya hipomanik ve depresif ataklarla karakterize edilen episodik bir ruh hali bozukluğu olarak tanımlanır ve iki ana alt tipi bulunmaktadır: Bipolar I ve Bipolar II bozuklukları. Bipolar I bozukluk, anormal ve sürekli olarak yükselmiş, genişlemiş veya huysuz ruh hali ile karakterize edilen, en az bir hafta süren ve önemli işlevsel bozulmaya yol açan manik ataklarla tanımlanır. Manik epizodun tanı kriterleri, azalmış uyku, artmış enerji, düşünce uçuşu, dikkat dağınıklığı ve büyüklük duygusu gibi ilişkili semptomları içerir. Bipolar II bozukluk ise, tam bir manik epizot öyküsü olmaksızın, mevcut veya geçmişte bir hipomani epizodu ve mevcut veya geçmişte bir majör depresif epizodu ile karakterizedir; hipomani atakları, maniye benzer semptomlar gösterir ancak daha az şiddetlidir ve en az dört ardışık gün sürer. Tanı konulması, hastalığa özgü semptomların başlaması ile tedaviye başlama arasındaki ortalama sürenin yaklaşık altı yıl olması nedeniyle, zor ve genellikle gecikmeli olabilmektedir.

Tedavi

Bipolar bozukluğun tedavisi, hastalığın akut faz yönetimi ve uzun süreli idame fazı için farklı yaklaşımları içerir; akut mani ve idame tedavisinde ruh hali dengeleyicileri veya antipsikotikler monoterapi veya kombinasyon halinde kullanılmaktadır. Akut manik tedavinin genellikle iki hafta içinde belirgin bir yanıt sağlaması beklenir ve bu süre içinde yanıt alınamayan hastalar yanıtsız olarak değerlendirilmelidir. Buna karşılık, akut bipolar depresyon ve akut karışık epizotlar için tedaviye yanıtın oluşması daha uzun sürebilir ve iyileşmeler daha az belirgin olabilir; ayrıca bipolar depresyon için geleneksel antidepresanların tek başına kullanılması önerilmez çünkü kısıtlı onaylanmış tedavi seçeneği bulunmaktadır. Tedaviye dirençli kabul edilen bipolar bozukluk vakaları, yeterli terapötik dozlarda en az iki farklı monoterapi veya bir monoterapi ve bir kombinasyon tedavisi denemesi sonrasında yanıt alınamayan durumları ifade eder. Uzun vadeli yönetim, nüksleri önlemek, komplikasyonları izlemek ve genel sağlığı desteklemek amacıyla ilaç tedavisine ek olarak psikososyal terapileri ve sağlıklı yaşam tarzı uygulamalarını içeren bireyselleştirilmiş bir planı gerektirmektedir.