STEMI Yönetiminde Zamanın Önemi
STEMI (ST-segment yükselmeli miyokard enfarktüsü), hızlı tanı ve tedavi gerektiren, mortalitesi yüksek bir klinik durumdur. Her dakikanın önemli olduğu bu süreçte, Avrupa Kardiyoloji Derneği’nin (ESC) 2023 kılavuzunda belirlenen süre hedefleri, tedavi başarısı ve hastanın sağkalımı için rehberlik eder. STEMI tedavisinde fibrinoliz, primer PCI (perkütan koroner girişim) ve zaman yönetimi önemli rol oynar.
10 Dakika: Fibrinoliz Tedavisi Başlangıcı
- STEMI tanısı konulan ve PCI merkezine 120 dakika içinde ulaşamayacak hastalarda, tanıdan itibaren 10 dakika içinde fibrinoliz tedavisine başlanmalıdır.
- Fibrinoliz tedavisi, özellikle ulaşımın zor olduğu bölgelerde miyokard reperfüzyonunu sağlamak için en etkili yöntemdir.
- Tedavi sonrası hasta, derhal bir PCI merkezine transfer edilmelidir.
90 Dakika: Kapı-Balon Süresi (Door-to-Balloon Time)
- Primer PCI yapılacak hastalarda, eğer hasta PCI merkezindeyse; tanıdan itibaren 90 dakika içinde PCI işlemine başlanmalıdır.
- Bu süre hedefi, doğrudan bir PCI merkezine başvuran veya PCI merkezine transfer edilen hastalarda geçerlidir.
120 Dakika: Transfer Hedefi
- Eğer STEMI tanısı konulan bir hasta, PCI merkezine ulaşım ve balonla damar açılma süresi toplamda 120 dakikayı aşacaksa, fibrinoliz tedavisi tercih edilmelidir.
- Transfer sırasında ambulans gecikmeleri ve sistemsel aksaklıklar bu süreyi uzatabilir. Bu nedenle, ekiplerin hızlı iletişim ve organizasyon becerisi kritik öneme sahiptir.
- 120 dakika içinde PCI mümkünse, fibrinoliz yerine primer PCI uygulanmalıdır.
30 Dakika: Ambulans ve Sistem Gecikmeleri
- STEMI hastalarının ambulans çağrısı, ulaşımı ve hastanede tanı-tedavi sürecinde 30 dakikalık gecikmeler yaşanabilir. Hasta ambulansla nakle başlandığından itibaren 90 dakika içinde PCI merkezine ulaşım sağlanmalı.
- Bu sürelerin kısaltılması için:
- Ambulans ekiplerinin STEMI farkındalığı artırılmalıdır.
- Ön tanı EKG’leri ambulans ekipleri tarafından hızla çekilmeli ve PCI merkezleri ile koordinasyon sağlanmalıdır.
Zaman Yönetiminin Önemi
ESC 2023 kılavuzuna göre:
- Fibrinoliz: PCI merkezine ulaşım 120 dakikayı geçecekse; İlk 10 dakika içinde fibrinoliz uygulanmalı.
- Primer PCI: PCI merkezinde olan bir hastada ilk 90 dakika içinde tamamlanmalı.
- Reperfüzyon: İlk 120 dakikayı geçmemeli.
Bu süreler, STEMI hastalarının prognozunu iyileştirmek ve uzun vadeli mortalite riskini azaltmak için belirlenmiştir.
Kılavuzun tamamına burdan ulaşabilirsiniz.
Uzm. Dr. Ömer Faruk İŞLEYEN