Spontan Bakteriyel Peritonit (SBP)

Özet

Spontan bakteriyel peritonit (SBP) siroz veya ileri karaciğer hastalığı ile ilişkilendirilen asit sıvısının bakteriyel enfeksiyonudur ve karın ağrısı, ateş, bulantı, değişmiş mental durum ve gastrointestinal kanama gibi bulgularla ortaya çıkabilir ancak hastalar bazen minimal semptom gösterir veya asemptomatik olabilir. Tanı asit sıvısı değerlendirmesine dayanır; asit içindeki mutlak nötrofil sayısının 250 hücre/mm3 üzeri SBP için kabul edilen eşiği oluşturur ve kültür pozitifliği tanı için zorunlu değildir. Tedavi erken ampirik antibiyotik uygulaması esasına dayanır; toplum kökenli vakalarda üçüncü nesil sefalosporinler ilk tercih olup, direnç veya hastane kaynaklı enfeksiyon şüphesinde karbapenem ya da piperasilin-tazobaktam gibi daha geniş spektrumlu ajanlar tercih edilir. Yüksek riskli veya sepsisli hastalarda gram-pozitif kapsama eklenebilir. Böbrek fonksiyonu bozuk olan hastalarda intravenezöz albümin kullanılmalıdır ve asit proteini düşük veya önceki SBP öyküsü olanlarda sürekli antibiyotik profilaksisi düşünülür. Antimikrobiyal seçimi yerel direnç desenlerine göre uyarlanmalı, tedavi süresi genellikle 5–7 gündür.

Tanı

Tanı, asit varlığının saptanması, SBP ile uyumlu bulguların aranması ve parakentez ile asit sıvısı analizinin yapılması ile konulur. Asit sıvısı mutlak nötrofil sayısı 250 hücre/mm3 üzerindeyse SBP kabul edilir; yatak başında lökosit esteraz şerit testi ve laktoferrin ölçümü gibi hızlı testler yardımcı olabilir. Peritoneal sıvının kan kültürü şişelerine yatak başında inokülasyonu kültür verimini artırır. Klinik bulgular tek başına güvenilir değildir; şüphe varsa parakentez geciktirilmemelidir.

Tedavi

SBP tedavisinin temeli erken ampirik antibiyotik uygulamasıdır. Toplum kökenli SBP’de birinci basamak olarak intravenöz sefotaksim veya seftriakson önerilir; alternatifler arasında intravenöz siprofloksasin veya ampisilin/sulbaktam bulunur. Hastane kökenli SBP, septik şok veya çoklu ilaç dirençli organizma riski olan hastalarda başlangıçta karbapenemler veya piperasilin/tazobaktam gibi geniş spektrumlu ajanlar tercih edilmelidir; gerektiğinde vankomisin veya daptomisin ile gram-pozitif kapsam genişletilir. Tedaviye yanıt 48 saat içinde değerlendirilir; yanıt yoksa tekrar parakentez, görüntüleme ve antibiyotik kapsamının genişletilmesi düşünülür. İyileşme gösteren hastalar oral dala geçiş için değerlendirilir; toplam kür genellikle 5–7 gündür. Albümin replasmanı böbrek disfonksiyonu veya yüksek risk durumlarında mortaliteyi azaltır. Sürekli profilaksi, asit sıvısı protein konsantrasyonu <15 g/L veya önceki SBP öyküsünde önerilir.