Seboreik Keratoz

Özet

Seboreik keratoz, özellikle orta yaş ve daha ileri yaşlarda gövde, alın, yüz ve boyun üzerinde çoklu, iyi huylu epidermal lezyonlar olarak ortaya çıkan yaygın bir deri tümörüdür ve lezyonlar tipik olarak yapışık görünümlü, hafif kabarık, siğile benzer plak veya papüller şeklindedir. Lezyonların rengi sarımsı açık kahverengiden koyu kahverengiye veya siyaha kadar değişebilir; genellikle ağrısızdırlar ancak sürtünme veya kendiliğinden iltihaplanma sonucu kaşıntı, tahriş ve kanama gelişebilir. Hastaların çoğunda tedavi tıbbi zorunluluktan değil kozmetik rahatsızlık veya semptomatik irritasyon nedeniyle tercih edilir ve tedavi seçenekleri basitten invaziv girişimlere kadar değişir; tanı esas olarak kliniktir, dermoskopik bulgular tanıyı destekler ve gerekliyse biyopsi ile histopatolojiyle doğrulama yapılır. Aile öyküsü, kronik UV maruziyeti ve yaşlanma ile ilişkili genetik ve moleküler değişiklikler rol oynar; nadiren hızlı başlangıç veya çok sayıda lezyon paraneoplastik belirti şeklinde değerlendirilir. Yeni tedavi seçenekleri arasında topikal yüksek konsantrasyonlu hidrojen peroksit formülasyonları yer almakta olup geleneksel yöntemler arasında kriyoterapi, küretaj, eksizyon, lazer, dermabrazyon ve kimyasal soyma bulunur.

Tanı

Seboreik keratoz tanısı, lezyonların tipik klinik görünümü, birden fazla lezyon varlığı, yapışık kabarıklık dokusu ve lokalizasyon paterni göz önüne alınarak konur; dermoskopide milia-benzeri kistler ve komedon-benzeri açıklıklar, serebriform yüzey ve döngüsel damarlar gibi karakteristik bulgular izlenir ve bu bulgular iyi huylu bir tanıyı destekler. Ayırıcı tanıda malign melanom, pigmente bazal hücreli karsinom, viral siğiller, nevüsler, skuamöz hücreli karsinom ve diğer pigmentli veya hiperkeratotik lezyonlar düşünülmelidir; dermoskopik kriterlerin belirsiz kaldığı, lezyonların hızla büyüdüğü, renk veya sınır değişikliği gösterdiği veya kronik kaşıntı, kanama gibi alarm bulguları varsa biyopsi ile histopatolojik değerlendirme yapılmalıdır. İleri görüntüleme olarak yansıma konfokal mikroskopi lezyonun hücresel düzeyde değerlendirilmesine olanak verir; tanıyı doğrulamak veya maligniteyi ekarte etmek için gerekirse eksizyonel veya incisional biyopsi uygulanır. Tanısal süreçte hasta öyküsünde başlangıç yaşı, lezyonların zaman içindeki değişimi, aile öyküsü, UV maruziyeti ve eşlik eden sistemik semptomlar ayrıntılı şekilde sorgulanmalıdır.

Tedavi

Tedaviye karar verme, lezyonların semptomları, kozmetik kaygı ve malignite şüphesine göre bireyselleştirilir; semptomatik tahriş veya kaşıntıda kısa süreli topikal orta-yüksek güçlü kortikosteroid uygulaması kullanılabilir. Yükseltilmiş lezyonların güvenilir ve hızlı çıkarılması için küretaj (tıraş küretaj) sık tercih edilir; küretaj genellikle 1 hafta içinde epitelizasyon sağlayan düz bir yüzey bırakır. Kriyoterapi, özellikle düz veya başlangıç düzeyindeki lezyonlar için yaygın, pratik bir seçenek olup kontrollü birkaç saniyelik dondurma uygulamaları ile etkin temizlik sağlanır; tedavi sonrası güneş koruması hiperpigmentasyon riskini azaltır. Daha kalın veya rekürren lezyonlarda elektrokoterizasyon, eksizyon veya lazer tedavileri (erbiyum:YAG, fraksiyonel CO2, 532 nm diyot vb.) kullanılabilir; dermabrazyon ve kimyasal soyma (triklorasetik asit gibi) düzleşme sağlamak için alternatif yöntemlerdir. Topikal tretinoin gibi retinoidler bazı vakalarda fayda verebilir. Yeni onaylı topikal ajanlar arasında %40 hidrojen peroksit solüsyonları vardır; faz 3 çalışmalarda yükseltilmiş seboreik keratozlarda anlamlı temizlenme oranları gösterilmiştir ancak uygulama bölgesinde irritasyon, kaşıntı, kabuklanma ve ödem gibi yan etkiler görülebilir. Tüm invaziv girişimler sonrası hiperpigmentasyon, hipopigmentasyon, skar veya keloid formasyonu gibi komplikasyonlar izlenebilir; uygun yöntem seçimi, uygulama tekniği ve hasta bilgilendirmesi komplikasyon riskini azaltmada önemlidir.