Pulmoner Tüberküloz

Özet

Pulmoner tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis kompleksine bağlı olarak akciğer parankiminde, bronşlarda ve zaman zaman pleurada gelişen kronik bir infeksiyon hastalığıdır; hastalık, yerel doku hasarı ve sistemik iltihap yolu ile hem solunum semptomlarına hem de genel durum bozukluğuna neden olur. Klinik tablonun spektrumu asemptomatik latent enfeksiyondan ileri derecede akciğer destrüksiyonuna kadar uzanır ve hastalığın bulaşıcılığı, aktif pulmoner olgunun varlığında öksürükle yayılan hava yolu damlacıkları aracılığıyladır. Tanıda klinik semptomların dikkatli değerlendirilmesi, radyolojik görüntüleme, mikrobiyolojik kanıt ve immünolojik testlerin kombinasyonu esas alınır; yönetim multidisipliner olup enfeksiyon kontrolü, spesifik antimikrobiyal tedavi, semptomatik destek ve komplikasyonların erken tanısı ve tedavisini kapsar. Epidemiyolojik yaklaşımlar, toplum temelli tarama, temas araştırması ve riskli grupların hedeflenmesi ile hastalık yükünü azaltmaya yöneliktir. Prognoz erken tanı ve uygun yönetimle genellikle iyi olmakla birlikte, gecikmiş tanı, antibiyotik dirençleri ve eşlik eden kronik hastalıklar mortalite ve morbiditeyi artırır.

Tanı

Tanı süreçleri, klinik bulguların, radyolojik işaretlerin ve mikrobiyolojik testlerin entegre değerlendirilmesini içerir; öksürük, balgam üretimi, hemoptizi, ateş, gece terlemeleri ve kilo kaybı gibi tipik semptomlar dikkatle sorgulanır ve sistemik değerlendirme yapılır. Görüntüleme olarak akciğer grafisi ilk basamakta değerlendirilir, ileri görüntüleme yöntemleri ile lokalizasyona ve komplikasyonlara yönelik ayrıntı sağlanır. Mikrobiyolojik doğrulama için balgam veya bronkoalveoler lavaj örneklerinde asidorezistan boyama, kültür ve moleküler testler birlikte kullanılır. Laboratuvar testleri genel inflamatuar gösterge ve eşlik eden durumları değerlendirmek üzere tamamlayıcı bilgi verir. Tanı, klinik ve laboratuvar verilerinin bir arada yorumlanmasıyla konur; eş zamanlı olarak bulaşıcılık riski ve direnç profili de değerlendirilir.

Tedavi

Tedavi yaklaşımı, hastanın klinik durumuna, hastalığın yaygınlığına ve direnç profiline göre planlanan, uzun süreli ve kombine antimikrobiyal rejimlere dayanan bir tedavi stratejisidir. Tedavinin temel amaçları mikrobiyel eradikasyon, klinik iyileşme, bulaşmanın önlenmesi ve komplikasyonların azaltılmasıdır. Tedavi sürecinde multidisipliner bakım, ilaç etkileşimleri ve yan etki takibi önem taşır; hastaların ilaç uyumunu artırmak için doğrudan gözlem altında tedavi ve destekleyici programlar önerilir. Dirençli olgularda ileri görüntüleme, kültür ve duyarlılık sonuçlarına göre özelleştirilmiş rejimler planlanır ve cerrahi müdahale seçeneği komplike olgularda değerlendirilir. Tedavi boyunca düzenli klinik ve mikrobiyolojik izlem ile tedavi yanıtı ve toksisite takip edilir.