Mekonyum Aspirasyon Sendromu

Özet

Mekonyum aspirasyon sendromu (MAS), trakeada mekonyum bulunmasından kaynaklanan yenidoğanda solunum sıkıntısı olarak tanımlanır. Mekonyum lekeli amniyotik sıvıdan doğan bebekler, özellikle anne ve fetal risk faktörlerinin varlığında MAS geliştirme riski taşır. Post-matürite, güçlü bir fetal risk faktörüdür ve post-matürite belirtileri arasında yeşil/sarı renkli cilt, uzun ve lekeli tırnaklar ile kuru ve pullu cilt bulunur. Doğumdan kısa bir süre sonra bebekler, taşipne, göğüs çekilmeleri ve hipoksi gibi solunum sıkıntısı ile ortaya çıkar. Bazı bebekler doğumda asemptomatik ve görünüşte canlı olabilirken, saatler sonra şiddetli solunum sıkıntısı geliştirebilir. Tanı, göğüs röntgeni (CXR) ile doğrulanır. Yönetim çoğunlukla destekleyicidir ve bebeklerin yeterli oksijenlenme ve ventilasyon sağlamak için yakından izlenmesi gerekir. Kalıcı pulmoner hipertansiyon varlığında, inhalasyon yoluyla nitrojen oksit ve ekstrakorporeal membran oksijenasyonu (ECMO) tedavisi gerekebilir.

Tanı

MAS tanısı için temel kriterler, amniyotik sıvıda mekonyumun ve ses tellerinin altında mekonyumun varlığıdır. Bebekler, mekonyum lekeli amniyotik sıvı (MSAF) ve trakeada mekonyum varlığından başka bir şeyle açıklanamayan solunum sıkıntısı ile başvurur. MAS, tam süreli ve post-matür bebeklerde yaygın olmakla birlikte, daha az sıklıkla prematüre bebeklerde de görülebilir. Post-matürite belirtileri arasında 42 haftadan fazla gebelik yaşı ile doğan bebeklerde yeşil/sarı renkli cilt, uzun ve lekeli tırnaklar, kuru ve pullu cilt, post-matür görünüm ve subkutan doku kaybı bulunur. Hastalar sıklıkla taşipne, homurtu, siyanoz ve göğüs çekilmeleri gibi artan solunum iş yükü belirtileri gösterir. Tanı, lekeli infiltrasyonlar, konsolidasyon ve atelektaziyi gösteren göğüs röntgeni (CXR) ile doğrulanır. Pnömotoraks veya pnömomediastinum da görülebilir. Enfeksiyonu dışlamak için tam kan sayımı, C-reaktif protein ve kan kültürü dahil olmak üzere laboratuvar değerlendirmesi gereklidir.

Tedavi

Yeni doğan resüsitasyonu konusunda eğitim almış, trakeal entübasyonu da içeren klinik uzmanlar, mekonyumlu amniyotik sıvı (MSAF) bulunan doğumlara katılmalıdır. İlk yaklaşım, doğum odasında gerekli genel bakım ve resüsitasyonu sağlamak ve bebeği stabilize etmektir. MSAF ile doğan, doğumda dinç olan ve solunum sıkıntısı göstermeyen normal süreli bebekler rutin doğum odası bakımından sonra anneyle birlikte kalabilir; bu bebeklerde rutin mide aspirasyonu ve enfeksiyon belirtisi olmayanlarda antibiyotik tedavisi önerilmez. Hafif MAS’ta, hafif solunum sıkıntısı, taşipne, hafif siyanoz ve çekilmeleri olan bebekler yenidoğan yoğun bakım ünitesine (NICU) kabul edilmeli, oksijen tedavisi ve destekleyici bakım (intravenöz sıvılar ve gerekirse glukoz) sağlanmalıdır. Enfeksiyon riski varsa geniş spektrumlu antibiyotikler (ampisilin ve gentamisin) kullanılır. Orta MAS’ta, CPAP ventilasyonu başlatılabilir ve %40’ın üzerine çıktığında mekanik ventilasyon düşünülür. Şiddetli MAS’ta, yüksek frekanslı mekanik ventilasyon artı inhalasyon nitrojen oksit (iNO) tedavisi ve/veya ekstrakorporeal membran oksijenasyonu (ECMO) gerekebilir. Pnömotoraks mevcutsa surfaktan tedavisinden önce göğüs tüpü ile tedavi edilmelidir. MAS’ta kalp fonksiyonunu desteklemek için dobutamin ve/veya adrenalin gibi inotroplar (vazopresörler) kullanılabilir.