Listeriyoz

Özet

Listeriyoz, temel olarak yenidoğanları, hamile kadınları, 45-50 yaş üzerindeki yetişkinleri ve bağışıklığı baskılanmış kişileri etkileyen, Gram-pozitif bir bakteriyel enfeksiyondur. Bu hastalık temelde gıda kaynaklı bir enfeksiyon olup , önlenmesi el hijyenine, yiyeceklerin iyi pişirilmesine ve yıkanmamış veya artan yiyeceklerden kaçınmaya dayanmaktadır. Dünya genelinde bildirilen salgınlarda, kontaminasyon kaynakları arasında kavunlar, dondurulmuş sebzeler ve soğutulmuş domuz eti yer almaktadır. En yaygın klinik belirtiler bakteriyemi, sepsis, menenjit, ensefalit, beyin apsesi, endokardit ve gastroenterittir. Laboratuvar tanısı için, klinik olarak steril yerlerden alınan kültürler ve serolojik testler anahtar rol oynamaktadır. Ampisilin, sistemik (gastroenterit dışı) belirtiler için başlangıç tedavisinde tercih edilen ilaçtır ve sadece gastroenterit vakaları genellikle kendiliğinden sınırlıdır.

Tanı

Listeriyoz tanısı, yüksek klinik şüpheye ve patojenin normalde steril klinik alanlardan, örneğin kan, beyin omurilik sıvısı (BOS), amniyotik sıvı, plasenta veya fetal sıvıdan izole edilmesine dayanır. Yüksek riskli popülasyonlarda (yaşlılar, hamile kadınlar, bağışıklığı baskılanmış olanlar) çiğ sığır eti, domuz eti, kümes hayvanları, pastörize edilmemiş süt ürünleri, yumuşak peynirler, çiğ sebzeler ve artan yiyeceklerin tüketimi gibi kontamine gıdalara maruz kalma öyküsü dikkate alınmalıdır. Bağışıklığı sağlam kişilerde invaziv hastalık nadirdir, ancak semptomatik olarak enfekte olduklarında klinik tablo, ara sıra veya epidemik olarak ortaya çıkan ateşli gastroenteriti taklit eder. Sistemik enfeksiyon riski taşıyanlarda ateş, titreme, hipotansiyon ve baş ağrısı gibi bakteriyemi ve sepsis belirtileri görülürken , menenjit, beyin apsesi veya meningoensefalit belirtileri kranial sinir defisiti, boyun sertliği, değişmiş mental durum ve odak nörolojik veya serebellar bulgularla birlikte mevcut olabilir. Tanı için ilk testler arasında, lökositoz veya trombositopeni tespiti için tam kan sayımı, üreme çağındaki kadınlarda gebeliği dışlamak için idrar gebelik testi, bakteriyemi şüphesi varsa kan kültürleri ve merkezi sinir sistemi (CNS) enfeksiyonu şüphesi varsa görüntüleme (BT veya MRG) yer alır. Patojenin BOS’tan izolasyonu, CNS enfeksiyonu vakalarının %20 ila %40’ında pozitiftir ve BOS’un Gram boyası, Listeria menenjiti olan hastaların %75’ine kadar tanı için önemlidir.

Tedavi

Listeriyoz tedavisi, hastanın hamilelik durumu, bağışıklık yetersizliği, antibiyotiklere yanıt bilgisi ve enfeksiyonun spesifik yeri gibi bireysel özelliklere göre belirlenmelidir. Listeria gastroenteriti genellikle kendiliğinden sınırlıdır ve genellikle antibiyotik tedavisi gerektirmez. Ancak, bağışıklığı baskılanmış, yaşlı ( yaş) veya hamile olan ateşli gastroenteritli hastalar için 3-5 gün boyunca amoksisilin veya trimetoprim/sulfametoksazol ile tedavi önerilir. Trimethoprim/sulfametoksazol, folik asit metabolizması üzerindeki etkisi nedeniyle hamileliğin ilk trimesterinde kaçınılmalıdır. Sistemik enfeksiyonlar (gastroenterit veya menenjit/meningoensefalit dışı) için ampisilin tercih edilen ilaçtır. Bakteriyemi ve şiddetli enfeksiyonlarda 14-21 gün boyunca gentamisin ile kombinasyon tedavisi düşünülebilir. Menenjit/meningoensefalit için intravenöz ampisilin veya amoksisilin birinci basamak tedavidir ve tedavi süresi 21 gündür. Penisilin alerjisi veya intoleransı olan hastalarda trimetoprim/sulfametoksazol etkili bir alternatiftir. Beyin apsesi için tedavi süresi en az 6 hafta , endokardit için ise 4-6 haftadır. Hamile kadınlar için amoksisilin veya ampisilin tercih edilen ilaçlardır, ancak trimetoprim/sulfametoksazol ve aminoglikozitler (gentamisin dahil) dikkatli kullanılmalı ve enfeksiyon hastalıkları uzmanına danışılmalıdır.