Larenjit

Özet

Larenjit, gırtlağın iltihaplanmasıdır ve gerçek ses tellerinin ödemine yol açabilir. Nedenler enfeksiyöz (viral, bakteriyel veya fungal) veya enfeksiyöz olmayan (ses zorlanması, reflü larenjiti, kronik irritatif larenjit gibi) olabilir. Akut larenjit genellikle yedi günden kısa sürede ortaya çıkan ses kısıklığı ile kendini gösterir, sıklıkla viral üst solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE) ile başlar ve genellikle kendiliğinden sınırlıdır. Hastalar hava yolu sıkıntısı ve yüksek ateş ile başvurabilirler ve ateş ile anterior servikal lenfadenit ile birlikte görülen eksüdatif tonsillofarenjit, bakteriyel bir etiyolojiyi güçlü bir şekilde düşündürür. Kronik larenjit, üç haftadan uzun süren ses kısıklığı, globus, ağrı, disfaji, boğaz temizleme veya öksürük gibi larengeal iltihap belirtilerinin varlığıdır ve iltihabi, enfeksiyöz veya otoimmün etiyolojileri değerlendirmek için kapsamlı bir değerlendirme ve uzman danışmanlığı gerektirir; bu durum larengeal malignite belirtilerini taklit edebilir. Hava yolu değerlendirmesi önceliklidir ve hayat kurtarıcı olabilir. Viral larenjit tedavisinde ses dinlendirme ve sıvı alımı kullanılırken, bakteriyel nedenler için antibiyotikler ve destekleyici önlemler mevcuttur. Ses zorlanması ise ses terapisi ve ses hijyeni ile yönetilir.

Tanı

Larenjit genellikle laboratuvar testlerinden ziyade, anamnez ve muayene ile konulan klinik bir tanıdır. Tanısal yaklaşımın ilk adımı hava yolunun değerlendirilmesi olmalıdır. Akut enfeksiyöz larenjit belirtileri, kısa süreli hafif ses kısıklığı ve ÜSYE belirtileri gibi çok hafif özelliklerden, hava yolu komplikasyonu ile birlikte yüksek dereceli ateşe kadar değişiklik gösterebilir. Hava yolu tehlikesi durumunda, hasta güvenli entübasyonun yapılabileceği kontrollü bir ortamda değerlendirilmeli ve gerektiğinde acil trakeotomi veya esnek laringoskopi (deneyimli bir kulak burun boğaz uzmanı tarafından, kontrollü bir ortamda) düşünülmelidir. Hava yolu güvence altına alındıktan sonra, ses, nefes alma ve yutma kalıpları hakkında bilgi içeren kapsamlı bir anamnez, alerjiler, maruziyetler, bağışıklık yetersizlikleri ve sistemik hastalıklar gibi eşlik eden sistemik problemler, ayrıca entübasyon, radyasyon maruziyetleri ve boyun cerrahisi geçmişi ile sigara kullanımı geçmişi alınmalıdır. Akut enfeksiyöz larenjitli hastalar genellikle boğaz ağrısı, ateş, öksürük ve rinit ile birlikte önceden geçirilmiş bir ÜSYE öyküsüne sahiptirler ve bunu odinofaji, disfaji ve ses kısıklığı takip eder. Kronik larenjit ise, disfoni, boğaz ağrısı, globus hissi, sık boğaz temizleme, öksürük ve disfaji gibi belirtilerle karakterize, en az üç hafta süren gırtlak iltihabı olarak tanımlanır. Fizik muayenede, akut larenjitli bir yetişkin, akut epiglotit veya difteri yoksa toksik görünmeyebilir, ancak orofarenks hiperemisi ve muhtemelen büyümüş bademcikler görülebilir. Eksüdatif tonsillofarenjit, anterior servikal lenfadenit ve ateş, bakteriyel bir etiyolojiyi güçlü bir şekilde düşündürür. Laringoskopi (sert veya esnek laringoskop ya da ayna ile dolaylı laringoskopi), tanının temelini oluşturur ve larengeal yapılarda ödem ve eritemi, özellikle gerçek ses tellerinde, ayrıca glottiste kalın, bol, beyaz-sarı sekresyonları gösterebilir. Tedaviye yanıt vermeyen kalıcı ses kısıklığı (2-3 haftadan uzun süren), 4 hafta içinde düzelmeyen veya çözülmeyen semptomlar, ciddi bir altta yatan neden şüphesi veya hava yolu tehlikesi olan hastalar kulak burun boğaz uzmanına yönlendirilmelidir. Bakteriyel köken şüphesi durumunda, orofarengeal kültürler, tam kan sayımı ve hızlı antijen tespit testi alınabilir. Tüberküloz şüphesi varsa, saflaştırılmış protein derivatı deri testi, göğüs röntgeni, balgam kültürleri ve asit-fast basil tespiti için balgam boyaması yapılır ve tanı için biyopsi alınması gerekebilir.

Tedavi

Akut enfeksiyöz larenjit tedavisi, hastalığın şiddetine ve etiyolojisine bağlı olarak değişir. Çoğu akut larenjit vakası viraldir ve genellikle kendiliğinden sınırlıdır; bu nedenle tedavi gerektiğinde analjezikler ve öksürük kesicilerle destekleyicidir. Tedavi rejiminin en önemli bileşeni ses hijyenidir, bu da ses dinlendirme, artan sıvı alımı, nemlendirme ve sınırlı kafein alımını içerir. Önerilen ses dinlendirme süresi genellikle 3 ila 14 gün arasındadır ve bu süre zarfında şarkıcıların şarkı söylememesi veya ses egzersizleri yapmaması önemlidir. Antibiyotikler yalnızca bakteriyel enfeksiyon şüphesi olduğunda önerilir ve ampirik olarak başlanır. Ancak, antibiyotiklerin akut larenjiti tedavi etmek için klinik olarak anlamlı bir fayda sağlamadığı bulunmuştur. Potansiyel hava yolu kısıtlaması olan hastalar için hava yolu güvenli hale getirilmeli, ödemi hafifletmek için kortikosteroidler uygulanmalı ve erken antibiyotik tedavisi düşünülmelidir. Difteri şüphesi olan hastalar izole edilmeli ve tanı şüphesi oluşur oluşmaz antibiyotikler ve difteri antitoksini ile tedaviye başlanmalıdır, antitoksinin erken uygulanması kritik öneme sahiptir. Tüberküloz şüphesi olan hastalar antitüberküloz tedavi ve bakım için enfeksiyon hastalıkları veya göğüs hastalıkları uzmanına yönlendirilmeli ve tam solunum izolasyonu gereklidir. Fungal larenjiti olan hastalar kulak burun boğaz uzmanları tarafından yönetilir. Ses zorlanmasına bağlı larenjit tedavisinin temel unsuru, profesyonel ses kullanıcıları da dahil olmak üzere, genellikle deneyimli bir ses terapisti tarafından yapılan konuşma terapisidir ve ses hijyeni esastır. Mukolitikler sekresyonların viskozitesini azaltmak ve kalın mukusun tetiklediği boğaz temizleme refleksini engellemek için kullanılabilir.