Laktoz İntoleransı ve Laktaz Eksikliği

Özet

Laktaz eksikliği dört farklı biçimde mevcuttur: birincil (en yaygın), ikincil, konjenital ve gelişimsel. Laktoz intoleransı, ishal, şişkinlik ve karın rahatsızlığı gibi gastrointestinal semptomlarla karakterizedir. Bazı hastalarda baş ağrısı, zayıf kısa süreli bellek, şiddetli yorgunluk, eklem ve/veya kas ağrısı, egzama ve ağız yarası gibi sistemik semptomlar da görülebilir. Birincil laktaz eksikliğinin tedavisi, sadece laktoz intoleransı klinik sendromu olarak ortaya çıktığında gösterilir. Tedavi, diyet laktozunun azaltılmasını veya ortadan kaldırılmasını içerir. Diyetle eliminasyon ve provokasyon genellikle tanısaldır. Laktozun tamamen ortadan kaldırılması gerektiğinde, alternatif kalsiyum kaynakları önerilmektedir.

Tanı

Laktoz intoleransı olarak kendini gösteren laktaz eksikliği tanısı, laktoz içeren (süt ve süt ürünleri ile süt dışı) ürünlerin tüketiminden birkaç dakika ile birkaç saat içinde gastrointestinal ve/veya sistemik semptomların ortaya çıkmasına dair karakteristik bir klinik öyküye dayanmaktadır. Semptomların çözülmesi ile birlikte 2 haftalık diyet laktoz eliminasyonu denemesi ve ardından semptomların tekrar ortaya çıkması genellikle tanısaldır. Pratikte biyokimyasal tanı testlerine nadiren ihtiyaç duyulmaktadır. Daha ince vakalar için, laktoz hidrojen nefes testi tanıyı doğrulamak için kullanılabilir. Hastalar genellikle süt ürünleri tükettikten sonra karın ağrısı (tipik olarak, göbek çevresinde kramplar), şişkinlik, karın guruldaması (borborygmi), gaz ve ishal (tipik olarak, patlayıcı, hacimli, köpüklü ve sulu) gibi semptomlarla başvururlar.

Tedavi

Tedavi, laktaz eksikliği yalnızca laktoz intoleransının klinik sendromu olarak ortaya çıktığında önerilir. Birincil laktaz eksikliğinin tedavisi, laktoz içeren gıdaların kısıtlanmasını, laktaz ile işlenmiş süt ürünlerinin kullanımını, oral laktaz takviyesini veya süt ve süt dışı (gizli) laktozun ortadan kaldırılmasını içerir. Laktozun tamamen ortadan kaldırılması durumunda, kalsiyum alımındaki azalma, diğer kalsiyum açısından zengin gıdalarla veya kalsiyum takviyesi ile telafi edilmelidir. Şiddetli laktoz intoleransı olan hastalar, kalsiyum ve D vitamini eksikliği ile ilişkili şiddetli semptomları varsa ve DEXA taramalarında osteopenisi varsa ek kalsiyum ve D vitamini takviyesine ihtiyaç duyarlar. İkincil laktaz eksikliğinin tedavisi, ince bağırsak yaralanması veya akut gastroenterit gibi altta yatan nedenlerin tedavisine odaklanır. Konjenital laktaz eksikliğinin tek tedavisi, doğumdan itibaren laktozdan tamamen kaçınmaktır ve tedavi ömür boyu sürer.