Krup Nedir? Belirtiler, Tedavi Yöntemleri ve Ciddiyet Değerlendirmesi

Krup Nedir? Belirtiler, Tedavi Yöntemleri ve Ciddiyet Değerlendirmesi

Krup (laryngotracheitis), çocuklarda sıklıkla görülen ve üst solunum yollarında ödem nedeniyle hava yolu tıkanıklığına yol açan viral bir enfeksiyondur. Hastalığın en tipik belirtisi, havlar tarzda öksürük olup, bu ses bir kez duyulduğunda kolayca unutulmaz. Krup ayrıca inspiratuvar stridor ve ses kısıklığı ile de kendini gösterir. Krup vakalarının çoğu hafif seyirlidir ve evde tedavi edilebilir, ancak orta ve şiddetli vakalar acil tıbbi müdahale gerektirir. Hastalığın en yaygın nedeni parainfluenza virüsüdür.

Krupun Şiddet Değerlendirmesi

Krupun ciddiyetini belirlemek için Westley Krup Şiddet Skoru kullanılır. Bu skor, çocuğun nefes alırken çıkardığı sesler (stridor), solunum kaslarının kullanımı (çekilmeler), havalandırma durumu, cilt rengindeki değişiklikler (siyanoz) ve bilinç düzeyi gibi parametreler göz önünde bulundurularak hesaplanır.

  • Hafif Krup (Westley Skoru ≤2): Dinlenme sırasında stridor yok, hafif çekilmeler mevcut. Çocuk genel olarak rahat nefes alır.
  • Orta Krup (Westley Skoru 3-7): Dinlenme sırasında belirgin stridor ve çekilmeler, ancak ciddi solunum sıkıntısı yok.
  • Şiddetli Krup (Westley Skoru ≥8): Dinlenme sırasında belirgin stridor, ciddi çekilmeler, ajitasyon veya letarji ile seyreden solunum sıkıntısı vardır.

Krup Tedavisi

1. Hafif Krup: Hafif semptomları olan çocuklar genellikle evde tedavi edilebilir. Tedavi ateş düşürücüler ve bol sıvı alımının teşviki ile desteklenir. Hafif krup vakalarında glukokortikoid tedavisi önerilir.

  • Deksametazon:
    • Doz: 0,15-0,6 mg/kg oral, maksimum 16 mg.
    • Deksametazon, semptomların süresini kısaltır ve tekrar sağlık kuruluşuna başvurma ihtiyacını azaltır. Tadının kötü olması sebebiyle enjeksiyonluk formu şurup ile karıştırılarak verilebilir.
  • Prednizolon:
    • Doz: 1 mg/kg oral, maksimum doz 60 mg.
    • Hafif krup vakalarında alternatif bir tedavi olarak kullanılabilir. Prednizolon, tadının daha kabul edilebilir olması sebebiyle çocuklarda tercih edilebilir.

Evde Tedavi: Hafif krup vakalarında nemli hava veya soğuk gece havasına çıkarma gibi basit yöntemler semptomların hafiflemesine yardımcı olabilir. Ebeveynlere çocuğun dinlenme sırasında stridor, nefes darlığı, yutma güçlüğü gibi belirtiler göstermesi durumunda tıbbi yardım aramaları gerektiği anlatılmalıdır.

2. Orta ve Şiddetli Krup: Westley skoru 3 ve üzeri olan çocuklar acil serviste değerlendirilmelidir. Bu çocuklarda hava yolu ödemi daha belirgindir ve tedaviye hızla başlanmalıdır.

  • Deksametazon:
    • Doz: 0,6 mg/kg oral, intramüsküler (IM) veya intravenöz (IV), maksimum 16 mg.
    • Orta ve şiddetli krup vakalarında en yaygın tedavi seçeneğidir. Çocuklar oral alımı tolere edemiyorsa, IM veya IV yolla uygulanabilir.
  • Nebulize Epinefrin:
    • L-Epinefrin: 1 mg/mL (1:1000) solüsyon, 0,5 mL/kg dozunda, maksimum 5 mL’ye kadar uygulanır.
    • Nebulize epinefrin, hızlı bir şekilde hava yolu ödemini azaltarak semptomları hafifletir. Etkisi 10 dakika içinde başlar, ancak birkaç saat içinde azalabileceği için çocukların üç ila dört saat boyunca gözlemlenmesi gereklidir.

3. Destekleyici Bakım: Orta ve şiddetli krup vakalarında destekleyici tedavi önemlidir. Çocuklara oksijen desteği sağlanmalı ve sıvı alımı teşvik edilmelidir. Çocuğun ajitasyonunu artırmak hava yolu tıkanıklığını kötüleştirebileceğinden, ebeveynlerin çocuklarını sakinleştirmesi sağlanmalıdır.

Hastaneye Yatış Kriterleri

Kötü hava girişi, bilinç değişikliği veya solunum yetmezliği belirtileri gösteren çocuklar hastaneye yatırılmalıdır. İki doz epinefrin tedavisine rağmen iyileşmeyen veya tekrar eden semptomları olan çocuklar da hastaneye yatırılmalıdır. Yoğun bakım ünitesine yatış, sık nebulize epinefrin dozları gerektiren veya entübasyon ihtiyacı olan çocuklar için gereklidir. Bu vakalar yakından kardiyopulmoner izlem altında tutulmalıdır.

Taburculuk ve Takip

Orta ve şiddetli krup tedavisinde nebulize epinefrin ve deksametazon tedavisinden sonra belirgin iyileşme gösteren çocuklar birkaç saat gözlemlendikten sonra taburcu edilebilir. Ancak, ebeveynlere çocuğun semptomlarının tekrar etme ihtimaline karşı uyarılar yapılmalı ve kötüleşme belirtilerine dikkat etmeleri gerektiği anlatılmalıdır. Taburcu edilen çocuklar 24 saat içinde bir sağlık uzmanı tarafından tekrar değerlendirilmelidir.

Özet:

  • Hafif Krup: Deksametazon (0,15-0,6 mg/kg) veya prednizolon (1 mg/kg) ile tedavi edilir. Nebulize epinefrin kullanılmaz.
  • Orta ve Şiddetli Krup: Deksametazon (0,6 mg/kg) ve nebulize L-Epinefrin (0,5 mL/kg, maksimum 5 mL) ile tedavi edilir.
  • Hastaneye Yatış: Hava yolu tıkanıklığı veya ciddi solunum sıkıntısı olan çocuklar hastaneye yatırılmalıdır.
 
Dr. Ömer Faruk İŞLEYEN
 

KAYNAKÇA:

İleri okuma için göz atabilirsiniz

 

Yazıyı Paylaş