Kronik Öksürük

Özet

Kronik öksürük, genellikle sekiz haftadan daha uzun süren ve kişilerin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen yaygın bir semptomdur. Altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olabileceği için, her zaman detaylı bir şekilde araştırılması gerekmektedir. En sık görülen nedenleri arasında geniz akıntısı sendromu, astım, gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH) ve kronik bronşit yer almaktadır. Bu durumun doğru teşhisi, başarılı bir tedavi için kritik öneme sahiptir.

Tanı

Kronik öksürük tanısı, dikkatli bir hasta öyküsü, fizik muayene ve çeşitli testlerle konur.

• Hasta Öyküsü ve Fizik Muayene: Hekim, öksürüğün süresini, şiddetini, kuru mu yoksa balgamlı mı olduğunu ve ne zaman kötüleştiğini (örneğin gece veya egzersiz sırasında) sorgular. Aynı zamanda, ateş, kilo kaybı, kanlı balgam ve nefes darlığı gibi alarm semptomlarının varlığı da değerlendirilir.
• Akciğer Grafisi ve Solunum Fonksiyon Testleri: Akciğerlerde enfeksiyon, tümör veya başka sorunlar olup olmadığını kontrol etmek için akciğer röntgeni çekilebilir. Solunum fonksiyon testleri (SFT) ve metakolin bronş provokasyon testi, astım veya öksürük varyantlı astımı teşhis etmek için kullanılır.
• Ek Tanı Yöntemleri: Geniz akıntısı şüphesinde burun veya boğaz sürüntüsü, mide reflüsü şüphesinde ise endoskopi veya 24 saatlik özofageal pH monitorizasyonu gibi ileri tetkikler yapılabilir. Nadir durumlarda bronkoskopi veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi daha invaziv yöntemlere başvurulur.

Tedavi

Kronik öksürük tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesine ve bu nedene yönelik hedefe odaklı bir yaklaşıma dayanır. Tedavi planı, hastanın özel durumuna göre kişiselleştirilir.

• Yaşam Tarzı Değişiklikleri ve Evde Uygulanabilecek Yöntemler: Kronik öksürüğe iyi gelen doğal yöntemler arasında bol sıvı tüketimi, buhar soluma, ılık tuzlu suyla gargara yapmak ve ballı limonlu ılık su içmek yer almaktadır. Ayrıca, hava nemlendiricisi kullanmak ve sigara dumanından uzak durmak da semptomların hafifletilmesine yardımcı olur.
• Farmakolojik Tedaviler:
  • Antihistaminikler ve Dekonjestanlar: Geniz akıntısı sendromu olan hastalarda kullanılabilir.
  • Astım İlaçları: Astım veya öksürük varyantlı astım teşhisi konulan hastalara bronş genişleticiler ve kortikosteroidler gibi astım ilaçları reçete edilir.
  • Reflü İlaçları: GÖRH’ye bağlı öksürüklerde mide asidini baskılayan ilaçlar (PPI’lar) kullanılır.
  • Diğer İlaçlar: Balgam söktürücü şuruplar, öksürük refleksini baskılayan pastiller ve bazı durumlarda antibiyotikler tedaviye eklenebilir.
• Önemli Not: Öksürük şurupları ve diğer ilaçlar, doktor tavsiyesi olmadan uzun süreli kullanılmamalıdır. Özellikle bir neden bulunamayan vakalarda, semptom giderici tedaviler uygulanabilir.