Koma

Özet

Koma, uyaranlara yanıt verilemeyen ve uyanılamayan bir bilinçsizlik durumudur. Bu durum, bilinçli bir hastanın yanıt vermesine olanak sağlayan motor yolların ve sistemlerin sağlam olduğunu varsayar. Bilinç, kişinin kendisinin ve çevresinin farkında olduğu, uyanık bir durum olarak tanımlanır ve temel uyanıklık, yükselen retiküler aktive edici sistemin (ARAS) işlevidir. Bu sistemin önemli bir bileşeninin işlevinin bozulması, koma durumuna yol açar. Koma, beyin ölümü, vejetatif durum, minimal bilinç durumu, deliryum, ihmal sendromu ve ensefalopati gibi diğer bilinç bozukluklarından farklıdır.

Tanı

Komanın tanısı için öncelikle hava yolu, solunum ve dolaşım (ABC) desteği dahil olmak üzere acil değerlendirmeler yapılmalıdır. Tanıda kullanılan klinik değerlendirme araçları arasında Glasgow Koma Ölçeği ve Tam Tepkisizlik Çizelgesi (FOUR) puanlama sistemi bulunmaktadır. Komanın nedenleri genel olarak vasküler (inme, subaraknoid kanama gibi), enfeksiyöz (menenjit, ensefalit gibi), nörolojik (travmatik beyin yaralanması, beyin tümörü gibi), metabolik (Wernicke ensefalopatisi, elektrolit bozuklukları gibi), çevresel (hipotermi, hipertermi gibi) ve toksik (ilaç zehirlenmeleri, karbon monoksit zehirlenmesi gibi) olarak gruplandırılabilir. Beyin apsesi veya tümör gibi kitle lezyonları, herniasyon sendromuna yol açabileceği için hızlı değerlendirme ve acil BT görüntülemesi gerektirir. Laboratuvar testleri arasında kan gazı analizi, serum glukoz, elektrolitler, üre ve kreatinin kontrolü yer alır.

Tedavi

Komadaki hastaların tedavisinde ilk adımlar, hava yolu, solunum ve dolaşım desteğini içerir. Hava yolu koruması, tepkisiz hastalarda hayati önem taşımaktadır. Wernicke ensefalopatisi şüphesi varsa hızlı bir şekilde parenteral tiamin verilmesi esastır. Kalp durmasından sonra komada olan hastalara, nörolojik hasarı azaltmak amacıyla 32°C ile 34°C hedefli hipotermi önerilmektedir. Beyin ödemi ve herniasyon sendromu olan şiddetli inmelerde cerrahi dekompresyon ölümcül sonuçları önleyebilir. Bununla birlikte, vejetatif ve minimal bilinçli durumlardaki farmakolojik ve elektriksel uyarım tedavileri tartışmalı olarak kabul edilmektedir.