Karın Ağrısına Yaklaşım

Abdominal Ağrıda Anamnez Alırken Sormamız Gereken Temel Sorular

1. Ne zaman başladı?

   • Ağrının başlangıç zamanı, akut ya da kronik bir durumun ayırt edilmesinde kritik rol oynar. Ani başlangıçlı şiddetli ağrılar, genellikle daha ciddi patolojilere işaret ederken, uzun süredir devam eden ağrılar kronik inflamatuvar veya fonksiyonel bir durumu düşündürebilir.

2. Ağrının karakteri nedir? Kolik mi, inflamatuvar mı?

   • Kolik ağrı: Aralıklı, kramp tarzında olup genellikle safra taşı, böbrek taşı veya bağırsak tıkanıklıklarında görülür.
   • İnflamatuvar ağrı: Sürekli, gittikçe artan, yanıcı ya da baskılayıcı bir karakterde olup apandisit, divertikülit, pankreatit gibi inflamatuvar süreçlerde izlenir.

3. Ağrının yayılımı var mı? Karnın farklı bir kadranına yayılıyor mu?

   • Ağrının yayılımı, spesifik organların tutulumu hakkında ipucu verir. Örneğin, epigastrik bölgedeki ağrı sağ üst kadrana yayılıyorsa safra kesesi kaynaklı olabilir. Sırt ve omuza doğru yayılan ağrılar pankreatit veya aort diseksiyonu ile ilişkili olabilir.

4. Eşlik eden semptomlar nelerdir?

   • Bulantı, kusma, ateş, ishal veya kabızlık gibi semptomların varlığı, gastrointestinal enfeksiyonlar, inflamatuvar süreçler veya tıkanıklıklar hakkında bilgi verir. Ateş varlığı enfeksiyöz veya inflamatuvar nedenleri düşündürür.

5. Mide ilaçlarıyla rahatlıyor mu?

   • Antiasitler veya proton pompası inhibitörleri (PPI) ile rahatlayan ağrı, gastrit, peptik ülser hastalığı veya gastroözofageal reflü hastalığını (GERD) düşündürebilir.

Abdominal Ağrıda Dışlanması Gereken Ölümcül Tanılar

1. Akut Koroner Sendromlar

   • Abdominal ağrı, özellikle yaşlı veya diyabetik hastalarda miyokard enfarktüsü ile ilişkili olabilir. EKG ve kardiyak enzimler bu tanıyı dışlamak için kritik öneme sahiptir. Özellikle epigastrik bölgedeki ağrılar, miyokard iskemisini maskeyebilir.

2. Diyabetik Ketoasidoz (DKA)

   • Diyabetik hastalarda abdominal ağrı, ketoasidozun bir belirtisi olabilir. Kan şekeri ve keton düzeylerinin ölçülmesi, bu tanıyı dışlamak için gereklidir.

3. Mezenter İskemi

   • Ani başlangıçlı, şiddetli abdominal ağrı, özellikle ileri yaştaki ve ateroskleroz öyküsü olan hastalarda mezenter iskemi belirtisi olabilir. Tanıda D-dimer ve abdominal anjiyografi kullanılır.

4. Masif Gastrointestinal Kanama (GIS Kanaması)

   • Hematemez veya melena varlığında, üst gastrointestinal sistem kaynaklı kanamalar düşünülmelidir. Hemodinamik instabilite ile seyreden hastalarda endoskopi ve kan transfüzyonu gerekebilir.

5. Aort Diseksiyonu

   • Aort diseksiyonu, sırt ve karın ağrısı ile birlikte hızlı ilerleyen bir tablo olabilir. Acil BT anjiyografi ile tanı konulmalıdır.

6. Abdominal Aort Trombozu

   • Aort trombozu, özellikle hipertansiyon ve ateroskleroz öyküsü olan hastalarda ani abdominal ağrı ile kendini gösterebilir. BT anjiyografi ile hızlıca tanı konulması ve tedavi planlaması hayati önem taşır.

7. Perforasyon

   • Peptik ülser veya divertikül perforasyonu, ani ve şiddetli abdominal ağrıya neden olabilir. Serbest hava bulguları için ayakta direkt karın grafisi veya BT çekilmesi tanı koydurucudur.

Klinik Yönetim ve Tanısal Yaklaşım

• Fizik Muayene: Göbek çevresi palpasyonunda hassasiyet, rebound (geri tepme) ve rijidite değerlendirilmelidir.
• Laboratuvar Testleri: Beyaz küre (WBC), laktat, karaciğer fonksiyon testleri, pankreatik enzimler (amilaz, lipaz), karın ağrısının kaynağını belirlemede yardımcı olur.
• Görüntüleme: Ultrasonografi, BT ve MR, abdominal ağrının altta yatan nedenini saptamada önemli araçlardır.