Kadınlarda İdrar Kaçırma

Özet

Kadınlarda idrar kaçırma, efor, hapşırma veya öksürme gibi zorlayıcı fiziksel aktivite sırasında ortaya çıkan stres inkontinansıyla; aniden gelen ve kontrol edilemeyen idrar yapma isteğiyle birlikte veya hemen öncesinde olan acil inkontinansıyla; ya da bu iki tabloda bir arada görülen karışık inkontinansla kendini gösteren, istemsiz ve spontan idrar kaybıdır. Pelvik tabanın anatomik desteğindeki bozulmalar veya nöromüsküler işlev değişiklikleri başlıca mekanizmalar arasındadır; risk faktörleri gebelik ve doğum öyküsü, ileri yaş, obezite, kronik öksürük, kabızlık, nörolojik hastalıklar ve belirli ilaç kullanımlarını içerir. Klinik değerlendirme inkontinans tipini, şiddetini ve katkıda bulunan komorbiditeleri tanımlamaya, yaşam kalitesi etkisini saptamaya ve potansiyel olarak altta yatan ciddi nedenleri dışlamaya odaklanır. Tedaviye yaşam tarzı değişiklikleri ve davranışsal yaklaşımlar ile başlanır; pelvik taban kas eğitimi, mesane eğitimi, biyofeedback ve gerektiğinde farmakoterapi, nöromodülasyon, botulinum toksin enjeksiyonları veya cerrahi seçenekleri devreye alınır.

Tanı

Tanı, ayrıntılı anamnez, fizik muayene, semptom anketleri ve hedefe yönelik basit ofis testleriyle başlar; bu süreçte öksürük stres testi, boş supin stres testi, idrar analizi ve idrar sonrası rezidüel ölçümü temel ilk basamakları oluşturur. Klinik öykü idrar kaçırma örüntüsünü (eforla mı yoksa aciliyetle mi ilişkili), sıvı alımı, mesane günlükleri ve medikal/cerrahi geçmişi ortaya koyar; pelvik muayene özellikle prolapsus, ürogenital atrofi, vajinal veya üretral anormallikleri tespit etmek için yapılır. Belirsiz veya karmaşık durumlarda ürodinamik çalışmalar, Q‑tip testi, transperineal ultrason veya ped testi kullanılabilir; hematuri, dirençli semptomlar veya fistül şüphesinde sistoskopi ile ileri değerlendirme gerekir. Tanı sürecinde nörolojik hastalık öyküsü ve bilişsel durum değerlendirmesi de dikkate alınır.

Tedavi

Tedavi hiyerarşik ve kişiye özeldir: tüm tiplerde ilk adım davranışsal yaklaşımlar ve yaşam tarzı değişiklikleridir; bu kapsamda pelvik taban kas eğitimi (Kegel), mesane eğitimi, sıvı yönetimi, kafein azaltımı, kilo kaybı ve kabızlığın düzeltilmesi yer alır. Stres inkontinansında konservatif tedavilere ek olarak vajinal östrojen (menopoz sonrası hastalarda), periüretral dolgu enjeksiyonları veya orta üretral slingler ve retropubik askı gibi cerrahi seçenekler vardır; cerrahi seçimi üretral mobilite, sfinkter yetersizliği ve eşlik eden prolapsus gibi faktörlere göre yönlendirilir. Acil idrar kaçırmada primer medikal tedaviler antimuskarinikler veya beta‑3 agonistlerdir; ilaç başarısızlığında veya kalıcı intoleransta nöromodülasyon ve mesane duvarına botulinum toksin A enjeksiyonu uygulanabilir. Karma inkontinans tedavisi, hangi semptomun baskın olduğuna göre belirlenir; baskın semptom stres ise stres tedavilerine, baskın semptom aciliyet ise aşırı aktif mesane tedavilerine öncelik verilir. Tedavi planları riskler, komplikasyonlar ve hasta beklentileri gözetilerek kişiselleştirilir.