Jüvenil İdiyopatik Artrit

Özet

Jüvenil idiyopatik artrit (JIA), kronik pediatrik inflamatuar artritler grubunu tanımlar. Hastalığın oligoartiküler, poliartiküler ve sistemik başlangıç gibi çeşitli alt tipleri bulunmaktadır. Yaklaşık her 1000 çocuktan 1’ini etkileyen JIA, her yaşta ortaya çıkabilir. Tedavinin temel amaçları arasında anlık ağrıyı hafifletmek ve eklem hasarını önleyerek engelliliği engellemek yer almaktadır. Az sayıda eklemin etkilendiği durumlarda, intraartiküler kortikosteroidler genellikle iyi bir kontrol sağlamaktadır. En sık kullanılan geleneksel sentetik hastalık modifiye edici anti-romatizmal ilaç (DMARD) ise metotreksattır. Yönetimin önemli bir yönünü fizik tedavi, mesleki terapi ve psikoloji oluşturmaktadır. JIA’lı çocukların tahmini olarak %10 ila %20’si ön üveit geliştirme riski taşımaktadır ve tanı almış tüm çocuklar, iltihabı tespit etmek ve yönetmek amacıyla düzenli oftalmolojik muayenelerden geçmelidir.

Tanı

Jüvenil idiyopatik artrit, 16 yaşından önce başlayan ve en az 6 hafta boyunca bir veya daha fazla eklemde objektif artrit varlığı ile karakterize edilen kronik pediatrik inflamatuar artritlerin bir koleksiyonudur. Artrit, şişlik veya sıvı birikimi, artan sıcaklık ve/veya hassasiyet ile birlikte veya hassasiyet olmaksızın ağrılı sınırlı hareket olarak tanımlanır. Tanı esas olarak klinik bulgulara dayanmaktadır ve şüpheli JIA’sı olan hastalar, daha fazla değerlendirme için hızla bir çocuk romatoloğuna yönlendirilmelidir. Klinik tanı konulduktan sonra, laboratuvar testleri alt tip sınıflandırmasını destekler, izleme ve tedaviye rehberlik edebilir ve prognozu belirlemeye yardımcı olabilir. Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) ve/veya C-reaktif protein (CRP) sıklıkla yapılır ve JIA alt tipine bağlı olarak değişen seviyelere yükselebilir. Antinükleer antikorlar (ANA), üveit gelişimi için bir risk faktörü olduğundan tanı sırasında rutin olarak test edilir ve çocukların %30 ila %60’ında tespit edilmektedir. Radyografik incelemeler tanıya yardımcı olabilir ancak spesifik değildir. Manyetik rezonans görüntüleme (MRI) ve ultrason, muayene edilmesi zor olan eklemler hakkında bilgi sağlayabilir ve sinovit değerlendirmede klinik muayeneden daha yüksek hassasiyet göstermiştir.

Tedavi

JIA’lı veya JIA’dan şüphelenilen hastalar, uzman bir çocuk romatoloğu çok disiplinli ekip tarafından yönetilmelidir. Tedavinin hedefleri arasında klinik olarak inaktif hastalığın sağlanması, mükemmel semptom kontrolü, eklem hasarının önlenmesi ve en aza indirilmesi, tedavi yan etkilerinin önlenmesi ve en aza indirilmesi, iyi fiziksel ve mental sağlığın teşvik edilmesi bulunmaktadır. Aktif, kontrolsüz JIA kalıcı eklem hasarına neden olabileceğinden, hastalığı değiştiren tedavinin hızlı bir şekilde başlatılması esastır. Spesifik tedavi, hastalık fenotipi, hastalık aktivitesi ve risk faktörlerinin varlığı/yokluğu ile belirlenir. Poliartiküler JIA’da metotreksat, birinci basamak başlangıç tedavisidir. Etkinliği kanıtlanmış biyolojik tedaviler (TNF-alfa, IL-1 ve IL-6 inhibitörleri gibi) genellikle DMARD’a ek olarak veya kötü prognoz riski olan hastalarda başlangıç tedavisinin bir parçası olarak verilir. Oligoartiküler JIA için kortikosteroid enjeksiyonları çoğu hasta için birinci basamak tedavidir. Sistemik başlangıçlı JIA’da, Amerikan Romatoloji Koleji (ACR) biyolojik ajanların (IL-1 veya IL-6 inhibitörü) erken kullanımını ve/veya bir NSAID ile tedaviyi önermektedir. Makrofaj aktivasyon sendromu (MAS) ile komplike sistemik JIA’da ise başlangıç tedavisi bir biyolojik ajan ve/veya kortikosteroid içerir. Fizik tedavi, mesleki terapi ve psikolojik destek, işlevsel kısıtlamaları olan veya riski taşıyan çocuklar için yönetimde önemli bir yer tutar.