Gastrit

Özet

Gastrit, mide mukozasında histolojik olarak kanıtlanmış bir iltihaplanma durumudur ve en yaygın nedenleri Helicobacter pylori enfeksiyonu ile non-steroidal anti-inflamatuar ilaçların (NSAID’ler) veya alkolün kullanımıdır. Diğer yaygın nedenler arasında mukoza iskemisine yol açan stres ve otoimmün gastrit bulunurken, nadir formları flegmonöz gastrit gibi bakteriyel enfeksiyonları içerebilir. Tanı, hastanın klinik öyküsüne ve karakteristik histolojik bulgulara dayanır; ayrıca H. pylori enfeksiyonunu teşhis etmek için çeşitli yöntemler mevcuttur. Gastrointestinal (GI) kanama, anemi, erken doygunluk, açıklanamayan kilo kaybı (vücut ağırlığının >%10’u), ilerleyici disfaji, odinofaji veya sürekli kusma gibi üst GI malignitesini düşündüren şüpheli özellikler varsa acil endoskopi gereklidir. Tedavi, altta yatan nedene göre belirlenir ve buna H. pylori eradikasyon tedavisi, NSAID veya alkol maruziyetinin azaltılması ve antagonistleri ve/veya proton pompa inhibitörleri (PPI’lar) ile semptomatik tedavi dahildir. Tedavi edilmezse gastrit, peptik ülser hastalığına, mide kanserine veya mide lenfomasına ilerleyebilir.

Tanı

Gastrit, mide mukozasında iltihaplanmanın histolojik olarak varlığı şeklinde tanımlanır, ancak gastropati terimi, minimal veya hiç iltihaplanma olmayan lezyonları kapsayan daha geniş bir kavramdır. Hastalar, genellikle spesifik olmayan genel dispepsi veya epigastrik rahatsızlık gibi semptomlarla başvurabilirler; ancak tanı, klinik ve ilgili tıbbi geçmişin değerlendirilmesine ve semptomların nedeni olarak iyi veya kötü huylu gastrointestinal ülserlerin dışlanmasına dayanır. Endoskopi, gastrit veya alternatif patolojileri değerlendirmek ve histolojik inceleme ile H. pylori testi için biyopsi almak amacıyla kilit bir inceleme aracıdır. Alarm özellikleri (kilo kaybı, anemi, disfaji ve sürekli kusma) olmayan 60 yaş altındaki hastalarda, invaziv olmayan H. pylori testleri (üre nefes testi veya dışkı antijen testi) ve ardından uygun tedavi (test et ve tedavi et stratejisi) kılavuzlar tarafından önerilir. Otoimmün gastrit şüphesinde, serum vitamini ve otoantikor testleri yapılmalıdır ve flegmonöz gastrit için radyolojik doğrulama (düz üst GI kontrast serisi veya BT) ve kültürler (mide içeriği ve kan) gereklidir.

Tedavi

Gastrit tedavisinin temel hedefleri, mide iltihabını azaltmak, semptomları hafifletmek ve hastalığın altta yatan nedenini ortadan kaldırmaktır. H. pylori gastriti için, en yüksek eradikasyon olasılığını sunan birinci basamak tedavi, üçlü tedavi (bir PPI artı 2 antibiyotik) veya dörtlü tedavi (bir PPI artı bizmut artı 2 antibiyotik) içerir; tedavi süresinin 14 güne uzatılması daha iyi eradikasyonla ilişkilidir. Erozyonel gastritin tedavisinde, ilgili ajana (NSAID’ler veya alkol) maruziyetin azaltılması veya kesilmesi esastır ve antagonistleri veya bir PPI ile semptomatik tedavi etkilidir. Otoimmün gastriti olan ve düşük serum seviyesine sahip hastalar, başlangıçta intramüsküler siyanokobalamin ile tedavi edilmeli ve ardından uzun süreli aylık enjeksiyonlarla devam edilmelidir. Safra reflü gastritinde başlangıç tedavisi olarak rabeprazol veya sukralfat ile semptomatik tedavi cerrahi müdahaleye tercih edilirken, inatçı semptomları olan bazı hastalarda cerrahi Roux-en-Y diversiyonu düşünülebilir. Hayatı tehdit eden flegmonöz gastrit, septik hastaların yoğun sıvı resüsitasyonu ve erken ampirik geniş spektrumlu parenteral antibiyotikler ile başlangıç stabilizasyonu, Yoğun Bakım Ünitesi’ne kabulü ve nazogastrik dekompresyon gerektirir ve birçok durumda gastrektomi gerekebilir. Kritik hastalarda stres gastritinin önlenmesi, >48 saat mekanik ventilasyon ve koagülopati gibi ana risk faktörleri olan hastalar için antagonistleri veya PPI’lar ile profilaktik tedavi önerilmektedir.