Erken Doğum

Özet

Erken doğum, genellikle 24 ile 37 gebelik haftaları arasında gerçekleşen, çoklu maternal ve fetal risk faktörlerinin etkileşimiyle ortaya çıkan bir sendrom niteliğindedir; enfeksiyon ve iltihabi yanıtlar, özellikle erken gebelikte spontan erken doğumla yakından ilişkilidir ve servikal cerrahi öyküsü, önceki erken doğum, çoklu gebelikler, maternal yaşam tarzı faktörleri ve sistemik hastalıklar riski artırır. Klinik değerlendirme fetal canlılık takibi ile başlar; transvajinal servikal uzunluk ölçümü ve serviko-vajinal fetal fibronektin testi doğuma ilerleme olasılığını tahmin etmekte en yüksek değeri verir ve bu sonuçlar antenatal kortikosteroid uygulaması, uygun neonatal yatak kapasitesi olan merkeze transfer ve gerektiğinde kısa süreli tokoliz kararlarını yönlendirir. PPROM durumunda enfeksiyon işaretlerinin erken saptanması, uygun antibiyotik rejimi, kortikosteroidler ve gerektiğinde magnezyum sülfat ile fetal nöroprotekstif önlemler perinatal morbidite ve mortaliteyi azaltır; uzun süreli tokoliz ise kanıtla desteklenmemektedir ve kullanımı kısıtlıdır.

Tanı

Erken doğum tanısı, servikal değişiklik veya düzenli, doğuma yol açan servikal kasılmalarla konur; birinci basamak değerlendirme fetal iyilik halinin non-stres kardiyotokografi ile belirlenmesi, kasılma örüntüsünün kaydedilmesi, servikal muayene ve transvajinal ultrasonla servikal uzunluğun ölçülmesi ile başlar. Serviko-vajinal sürüntüde fetal fibronektin varlığı ve nicel düzeyi ile servikal uzunluğun kombinasyonu 7 günlük ve 14 günlük doğuma ilerleme olasılığını tahmin etmede en iyi sonuçları verir; membranların rüptürünü doğrulamak için IGFBP-1 veya PAMG-1 gibi testler yardımcı olabilir, PPROM varlığında dijital vajinal muayeneden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır. Enfeksiyon etkeni açısından idrar analizi, idrar kültürü, tam kan sayımı ve CRP ile maternal ve fetal vital bulgular dikkatlice değerlendirilmelidir; grup B streptokok kolonizasyonu, gerektiğinde uygun intrapartum profilaksi kararını etkiler.

Tedavi

Tedavi hedefi fetusun olabildiğince olgunlaşmasını sağlamak ve maternal-fetal komplikasyonları azaltmaktır; 24–34 haftalar arasında veya riskli daha ileri dönemde antenatal kortikosteroidler birinci basamak müdahaledir ve optimal etki 24 saat ile 7–14 gün arasında gözlenir. Magnezyum sülfat, 24–30+ haftalar aralığında veya yerel kılavuzlara göre 23–34 hafta arasında planlanan erken doğumlarda fetal nöroprotekstif amaçla kullanılır. Tocolitik ajanlar (özellikle nifedipin veya bazı merkezlerde atosiban) doğumu 48 saatten birkaç güne kadar geciktirerek kortikosteroid uygulaması ve gerektiğinde in utero transfer için zaman kazandırır; ancak uzun dönem fayda kanıtı yoktur ve kontrendikasyonları (koryo-amniyonit, fetal tehlike vb.) dikkate alınmalıdır. PPROM yönetiminde seçilmiş olgularda 10 günlük antibiyotik rejimi (eritromisin veya uygun penisilin temelli yaklaşım) enfeksiyon riskini azaltmak, kortikosteroidler ise fetal akciğer olgunlaşmasını desteklemek için uygulanır; doğum eşiği, enfeksiyon bulguları veya fetal tehlike durumuna göre hızla doğuma geçilmesi gerekebilir.