Ekstrapulmoner Tüberküloz (EPTB)

Özet

Ekstrapulmoner Tüberküloz (EPTB), akciğerler dışındaki organ sistemlerinde meydana gelen, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. Tüberküloz (TB) hastalığı, en yaygın olarak akciğerleri etkilese de, lenf düğümleri, merkezi sinir sistemi, kemikler/eklemler, ürogenital sistem ve karın (periton dahil) gibi neredeyse her organ sistemini etkileyebilir.

Epidemiyolojik risk faktörleri arasında yüksek TB prevalansına sahip ülkelerde doğum, kurumsal bir ortamda ikamet/çalışma ve evsizlik bulunmaktadır.

Tanı

EPTB tanısı, yavaş ilerleyen, spesifik olmayan klinik bulgular ve ekstrapulmoner örneklerde asit-fast basil (AFB) boyası için düşük duyarlılık nedeniyle gecikebilir.

• Anahtar Yöntemler: Tanı ve tedavi için mikrobiyolojik kanıt anahtardır ve sıklıkla doku biyopsisi gereklidir.
• Destekleyici Bulgular: Patolojide granülomlar ve pozitif AFB boyası ile göğüs röntgeni bulguları diğer destekleyici bulgulardır.
• Özel Durumlar (Perikardiyal Tüberküloz): Perikardiyal tüberküloz tanısı genellikle perikard sıvısının aspirasyonu (perikardiyosentez) veya perikard biyopsisi gerektirir. Perikard sıvısı, öncelikle lenfositlerden oluşan artmış lökositlerle eksudatif özelliktedir. Bu sıvı, AFB smear, kültür ve ADA (adenozin deaminaz) testi için gönderilmelidir.

Tedavi

EPTB’nin başlangıç tedavisi genellikle 4 ilaçlı bir rejim içerir ve bu tedavi en az 6 ay sürer.

• Başlangıç Yoğun Dönem Tedavisi: Bu faz, 2 ay boyunca uygulanan izoniazid, rifampisin, pirazinamid ve etambutol gibi birinci basamak ilaçları içerir.
• Devam Fazı: Merkezi sinir sistemi (CNS) veya kemikler ve eklemleri içermeyen EPTB vakaları için devam fazı tedavisi 4 ay süreyle verilir (toplam 6 ay tedavi). Tedavinin devam fazının süresi, enfeksiyonun yeri ve hastalığın şiddetine bağlıdır.