Diyabetik Nöropati

Özet

Diyabetik nöropati (DN), tip 1 ve tip 2 diyabeti olan kişilerde, hiperglisemiye bağlı çoklu biyokimyasal yolların değişikliklerinin karmaşık bir sonucudur ve hipertrigliseridemi gibi diğer metabolik ve vasküler faktörler de önemlidir. Klinik sunum, duyusal, motor ve otonom sinir liflerini ve çoklu organ sistemlerini içeren geniş bir semptom ve eksiklikler dizisini kapsar. Diyabetin en yaygın kronik komplikasyonu olan diyabetik periferik nöropati, diğer nedenlerin dışlanmasından sonra tanı konulan periferik sinir disfonksiyonu ile karakterizedir. Ağrı, çoğu hasta için en rahatsız edici semptom olmasına rağmen, birçok hasta tamamen asemptomatiktir. Tedavi, genellikle hipergliseminin kontrolüne, ilerlemenin yavaşlatılması veya başlangıcın geciktirilmesi, potansiyel patojenik mekanizmalara odaklanmaya ve ağrının azaltılmasına yönelik olmuştur. Ağrılı DN’yi tedavi etmede en etkili ilaçlar merkezi etkilidir.

Tanı

DN, diyabetin (tip 1 veya tip 2) oldukça yaygın bir komplikasyonudur ve periferik sinir disfonksiyonu ve/veya otonom sinir disfonksiyonu belirtileri ve/veya bulgularının varlığı ile karakterize edilir, ancak diğer nedenlerin dışlanmasından sonra tanı konur. Hastaların %50’sine kadarı tamamen asemptomatik olabilir. Karakteristik öykü ve klinik muayene bulguları genellikle yerleşik DN’yi teşhis etmek için yeterlidir. DN’ye özgü ayırt edici özellikler bulunmadığından, dikkatli bir öykü, fizik muayene ve laboratuvar testleri ile nöropatinin hipotiroidizm, B12 vitamini eksikliği, üremi ve kronik alkolizm gibi diğer tüm olası nedenleri dışlanmalıdır. Tarama laboratuvar testleri tiroid fonksiyon testleri, B12 vitamini, immünoglobulin elektroforezi, elektrolitler, tam kan sayımı (FBC) ve eritrosit sedimentasyon hızı (ESR) içermelidir. Tipik distal simetrik polinöropati (DSPN) için tanı kriterleri arasında semptomlar (azalmış his, pozitif nöropatik duyusal semptomlar) veya bulgular (distal duyuda simetrik azalma, kesin olarak azalmış veya yok olan ayak bileği refleksleri) yer alır. Kesin tanı, anormal bir sinir iletim çalışması ve sensörimotor polinöropatiye ait bir veya daha fazla semptom veya bulgu gerektirir.

Tedavi

DN için tedavi stratejileri, altta yatan patojenik mekanizmalara yönelik olanlar ve semptomların hafifletilmesine yönelik olanlar olarak ikiye ayrılır. Mevcut tek kanıtlanmış yöntem, tip 1 diyabetli hastalarda sıkı glisemik kontrolüdür. Semptomatik tedaviler, hastanın yaşam kalitesini artırabildiği için genellikle önerilmektedir. Tip 1 diyabetin yoğun tedavisi, başlangıçta nöropati olmayan hastalarda nöropati insidansını önemli ölçüde azaltmıştır. Tip 2 diyabette, optimal kan glukoz kontrolü ile DN riskinde bir azalma olduğuna dair bazı kanıtlar vardır, ancak bu kanıt tip 1 için olan kadar güçlü değildir. Ağrılı DN’nin farmakolojik tedavisi için, Amerikan Nöroloji Akademisi ve Amerikan Diyabet Derneği, gabapentinoidler (pregabalin veya gabapentin), serotonin-noradrenalin geri alım inhibitörleri (SNRI’ler, örneğin duloksetin) veya trisiklik antidepresanlar gibi oral ajanlardan birini önermektedir. Opioid analjezikler, bağımlılık riski nedeniyle artık önerilmemektedir. Farmakolojik olmayan tedaviler arasında egzersiz, bilişsel davranış terapisi (CBT), mindfulness, transkütanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS) ve omurilik stimülasyonu yer alır. Ayak bakımı, hasta eğitimi ve ülserleşmeyi önlemek için yük azaltıcı ayakkabılar ile önemlidir.