D Vitamini Eksikliği

Özet

D vitamini eksikliği, serum 25-hidroksivitamin D seviyesinin 50 nanomol/L’nin (<20 nanogram/mL) altında olmasıyla tanımlanan ve dünya genelinde en yaygın besin eksikliklerinden biridir. D vitamini yetersizliği ise bu seviyenin 52-72 nanomol/L (21-29 nanogram/mL) arasında olduğu durumdur.

Başlıca nedenler arasında güneşten kaçınma, güneş koruyucu kullanımı, koyu cilt pigmentasyonu, diyetle yetersiz alım, malabsorpsiyon sendromları, obezite ve bazı ilaçların kullanımı yer almaktadır.

Çoğu hasta başlangıçta belirti göstermez (asemptomatiktir). Şiddetli ve uzun süreli eksiklik durumunda çocuklarda raşitizme ve büyüme geriliğine, yetişkinlerde ise osteomalazi ile birlikte osteopeni ve osteoporoza yol açabilir. İskelet üzerindeki etkilerin yanı sıra, D vitamini eksikliğinin kanser, otoimmün hastalıklar, tip 2 diyabet ve enfeksiyon hastalıkları gibi birçok kronik hastalık riskini artırdığı da kabul edilmektedir.

Tanı

D vitamini eksikliği veya yetersizliği tanısı, hem çocuklarda hem de yetişkinlerde temel olarak hastanın serum 25-hidroksivitamin D seviyesinin ölçülmesiyle konulur.

• Eksiklik: Serum 25-hidroksivitamin D <50 nanomol/L (20 nanogram/mL)
• Yetersizlik: Serum 25-hidroksivitamin D 52 ile 72 nanomol/L arasında (21 ve 29 nanogram/mL)
• Yeterlilik: Serum 25-hidroksivitamin D 75 ile 250 nanomol/L arasında (30 ve 100 nanogram/mL)

Tanıya yardımcı olmak ve altta yatan nedenleri araştırmada, kalsiyum, fosfor, intakt paratiroid hormonu (PTH) ve alkalen fosfataz gibi diğer laboratuvar testleri de kullanılır.

Tedavi

D vitamini eksikliği ve yetersizliği, genellikle D vitamini D2 veya D3’ün tedavi dozları ile düzeltilir ve bu tedaviyi takiben ömür boyu bakım dozları ile devam edilir.

Tedavinin önemli bir parçası, yeterli ve mantıklı güneş ışığına maruz kalmanın teşvik edilmesidir. Tedavi rejimine, eksikliği gidermek için genellikle kalsiyum takviyesi de eklenir.

D vitamini metabolizmasında bozukluk olan veya kronik böbrek hastalığı gibi altta yatan bir durumu bulunan hastalar için, 1,25-dihidroksivitamin D’nin aktif formu veya aktif analogları ile ek takviye gerekebilir. Obez bireylerde, eksikliğin tedavisinde ve nüksetmenin önlenmesinde standart dozlardan iki ila üç kat daha fazla D vitaminine ihtiyaç duyulabilir.