Çocuklarda Kabızlık

Özet

Çocukluk çağındaki kabızlık, genellikle seyrek bağırsak boşaltımı, büyük dışkılar ve zor veya ağrılı dışkılama ile karakterize edilen yaygın bir durumdur. Belirtiler sıklıkla düşük lif, yetersiz besin, hatalı dışkılama tekniği veya yetersiz su alımından kaynaklanmakta ve bu durum dışkının aşırı sertleşmesine yol açmaktadır. Kabızlık, başlangıçta akut bir sorun olarak ortaya çıkabilir, ancak tedavi edilmediği takdirde dışkı tıkanıklığı ve kronik kabızlığa ilerleme potansiyeline sahiptir. Özellikle küçük çocuklarda, ağrılı dışkılama deneyimi aktif tutma davranışını tetikleyebilir ve bu tutma, durumu daha da kötüleştirerek bir kısır döngü oluşturur. Kabızlığın şiddeti ve süresi, rektum kapasitesi ve genişleme derecesi (aşırı ise genellikle megarektum olarak adlandırılır) ile rektal duyusal işlev gibi faktörlere bağlıdır. Dışkı tıkanıklığı giderildikten sonra, nüks riskini azaltmak ve bağırsak hareketlerini normalleştirmek için dışkı yumuşatıcılarla bakım tedavisine genellikle aylar veya yıllar boyunca devam edilmesi gerekmektedir.

Tanı

Çocuklukta kabızlık tanısı, dışkıların seyrek geçişi ve buna bağlı olarak ağrılı dışkılama, taşma dışkı kaçırma, rektal dışkı tıkanıklığı veya aktif dışkılamadan kaçınma davranışı gibi belirtilerden bir veya daha fazlasının bulunmasına dayanır. Karakteristik bir öykü ve fiziksel muayene bulguları genellikle teşhis koymak için yeterli olup, ek araştırmalar başlangıç değerlendirmesinde genellikle gereksizdir. Tanı, 4 yaş altı çocuklarda bir ay boyunca haftada iki veya daha az dışkılama, aşırı dışkı tutma öyküsü, ağrılı veya sert bağırsak hareketleri veya rektumda büyük dışkı kitlesi varlığı gibi en az iki semptomun bulunmasını gerektirir. Fizik muayenede, karın palpasyonunda pelvisten göbeğe kadar uzanan merkezi bir kitle hissedilmesi dışkı tıkanıklığını gösterebilir.

Tedavi

Çocuklarda kabızlık tedavisinin temel amacı, dışkılama sırasındaki ağrının hızlı bir şekilde giderilmesi ve ağrıdan kaçınma amaçlı dışkı tutma davranışının önüne geçilmesidir. Dışkı tıkanıklığının olmadığı durumlarda, laksatiflerle dışkıyı yumuşatmak, su, gıda ve lif alımını artırmak genellikle yeterlidir. Polietilen glikol (PEG) elektrolit çözeltileri gibi osmotik laksatifler, dışkı sıklığını artırma ve karın ağrısını giderme konusunda etkili olduğu gösterilmiş ajanlardır. Dışkı tıkanıklığı durumunda ise, tedaviye rektumdaki tutulmuş dışkının tamamen boşaltılmasıyla başlanır ve bu işlem, oral (PEG gibi) veya rektal ilaçlarla (fitil, lavman) gerçekleştirilebilir. Tıkanıklık giderildikten sonra, normal bağırsak alışkanlıklarını sürdürmek ve nüksü önlemek için genellikle en az bir ay boyunca osmotik laksatiflerle bakım tedavisine devam edilmesi önerilirken, davranışsal yaklaşımlar ve tuvalet alışkanlıklarının düzenlenmesi tedavinin önemli bileşenleridir.