Ayak Bileği Kırıkları

Özet

Ayak bileği kırıkları, ayak bileği eklemini oluşturan kemiklerden birinde veya birkaçında meydana gelen yaralanmalardır. Bu kırıklar genellikle düşme, çarpma veya spor yaralanmaları gibi travmatik olaylar sonucunda ortaya çıkar. Belirtileri arasında şiddetli ağrı, şişlik, morarma ve ayak bileğine yük verememe yer alır. Kırıklar, şiddetlerine ve tiplerine göre hafif (alçı tedavisi) veya ciddi (cerrahi müdahale) olabilir. Doğru ve zamanında tedavi, iyileşme sürecini hızlandırır ve uzun vadeli komplikasyon riskini azaltır.

Tanı

Ayak bileği kırıklarının tanısı, hastanın klinik öyküsü, fizik muayenesi ve görüntüleme yöntemleriyle konulur.

• Anamnez: Hastanın yaşadığı travmanın niteliği (düşme, burkulma vb.) ve semptomların (ağrı, şişlik, morarma, ses duyma) başlangıcı sorgulanır.
• Fizik Muayene: Ayak bileğinde deformite, şişlik, morarma ve hassasiyet kontrol edilir. Yük verememe durumu da önemli bir bulgudur.
• Görüntüleme Yöntemleri:
  • Radyografi (Röntgen): Kırığın yerini, tipini ve yer değiştirmesini belirlemede ilk kullanılan yöntemdir. İzole lateral malleol kırıklarında dış rotasyon veya valgus stres röntgenleri tanıya yardımcı olabilir.
  • Bilgisayarlı Tomografi (BT): Kırığın anatomisini daha detaylı incelemek, özellikle eklem içi kırıklarda ve parçalı kırıklarda kullanılır.
  • Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Bağ ve tendon gibi yumuşak doku yaralanmalarını değerlendirmek için tercih edilebilir.

Tedavi

Ayak bileği kırıklarının tedavisi, kırığın tipine, stabilitesine ve yumuşak doku hasarının durumuna göre değişir.

• Konservatif Tedavi: Yer değiştirmemiş veya stabil kırıklarda tercih edilir. Bu tedavi, ayak bileğinin alçı veya atel ile hareketsiz hale getirilmesini içerir ve alçının kalma süresi genellikle 6-8 haftadır.
• Cerrahi Tedavi (Açık Redüksiyon ve İç Fiksasyon – ORIF): Yer değiştirmiş, stabil olmayan veya eklem yüzeyini etkileyen kırıklarda cerrahi müdahale gereklidir. Ameliyatta, kırık parçaları plak ve vidalarla sabitlenir. Bu müdahalenin zamanlaması, genellikle yumuşak dokudaki şişliğin azalması beklendikten sonra yapılır.
• Rehabilitasyon: Kırık tedavisi tamamlandıktan sonra fizik tedavi ve rehabilitasyon, eklem hareketliliğini, kas gücünü ve dengeyi geri kazanmak için kritik öneme sahiptir.