Alkol İlişkili Karaciğer Hastalığı

Özet

Alkol ilişkili karaciğer hastalığı, kronik alkol tüketimiyle ilişkili bir spektrumda yer alan karaciğer hastalıklarını ifade eder. Bu spektrum, alkolik yağlı karaciğer (steatoz), alkolik hepatit ve siroz gibi çeşitli durumları kapsar. Hastalığın ilerlemesi, alkol tüketiminin miktarı ve süresi ile yakından ilişkilidir, ancak genetik yatkınlık ve beslenme gibi faktörler de önemli rol oynar.

Tanı

Alkol ilişkili karaciğer hastalığının tanısı, hastanın alkol tüketim öyküsüne ve klinik bulgulara dayanarak konur.

• Anamnez: Detaylı bir alkol kullanım öyküsü, hastalığın tanısında en kritik adımdır.
• Fizik Muayene: Hastalık ilerledikçe karaciğerin büyümesi (hepatomegali), sarılık, kaşıntı (pruritus), karında sıvı birikimi (asit), bacaklarda şişlik (ödem) ve nadiren zihinsel işlev bozuklukları (hepatik ensefalopati) gibi belirtiler görülebilir.
• Laboratuvar ve Görüntüleme: Kan testlerinde karaciğer fonksiyon testlerinde bozulma (AST, ALT, GGT, bilirubin), tam kan sayımında anemi ve trombositopeni gibi bulgular saptanabilir. Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) ile karaciğerin durumu değerlendirilir. Kesin tanı için ise karaciğer biyopsisi altın standart yöntemdir.

Tedavi

Alkol ilişkili karaciğer hastalığının tedavisinin temelini alkol tüketiminin tamamen durdurulması oluşturur.

• Alkolü Bırakma: Alkol bağımlılığı olan hastalarda, yoksunluk sendromunu yönetmek ve nüksü önlemek için psikolojik destek ve farmakolojik tedaviler (benzodiazepinler, naltrekson, akamprosat) kullanılabilir.
• Beslenme Desteği: Hastalarda sıklıkla görülen beslenme bozuklukları nedeniyle yeterli kalori, protein ve vitamin (özellikle B vitaminleri) alımı sağlanmalıdır.
• Farmakolojik Tedavi: Şiddetli alkolik hepatit vakalarında, inflamasyonu baskılamak için kortikosteroidler (prednizolon) veya pentoksifilin gibi ilaçlar kullanılabilir.
• Komplikasyon Yönetimi: Siroz geliştikten sonra, portal hipertansiyon (beta-blokerler), özofagus varis kanaması (endoskopik bağlama), asit (diüretikler) ve hepatik ensefalopati (laktüloz, rifaksimin) gibi komplikasyonlar yönetilir.
• Karaciğer Nakli: Sirozun son evresindeki, alkolü bıraktığı kanıtlanmış hastalarda karaciğer nakli bir tedavi seçeneği olarak değerlendirilebilir.
• Aşılar: Hastalara, olası karaciğer enfeksiyonlarını önlemek amacıyla hepatit A ve B aşılarının yapılması önerilebilir.