Aktinik Keratoz

Özet

Aktinik keratoz (AK), ultraviyole (UV) ışınlarına uzun süreli maruz kalma sonucu oluşan kronik bir cilt lezyonudur. En sık güneş gören bölgelerde, özellikle de yaşlı yetişkinlerin cildinde görülür. AK, invaziv skuamöz hücreli karsinoma (SCC) ilerleyebileceğinden dolayı premalign bir durum olarak kabul edilir ve bu ilerlemeyi önlemek için tedavi gereklidir. Tedavi yaklaşımları lezyon odaklı ve alan odaklı tedaviler olarak ikiye ayrılır.

Tanı

Aktinik keratoz tanısı, öncelikle fiziksel muayeneye dayalı klinik bir tanıdır. Lezyonlar genellikle güneş gören bölgelerde, pürüzlü, pullu, eritemli lekeler veya papüller olarak ortaya çıkar. Dokunulduğunda “törpü benzeri” bir his vermesi tipik bir belirtidir. Dermoskopi, görsel muayeneye yardımcı bir araç olarak kullanılabilir. Ancak, invaziv hastalık şüphesi varsa kesin tanı için cilt biyopsisi yapılmalıdır. Ayırıcı tanılar arasında bazal hücreli karsinom ve seboreik keratoz gibi diğer cilt lezyonları bulunur.

Tedavi

Tedavinin ana amacı, anormal keratinositleri yok etmek veya ortadan kaldırmak ve invaziv SCC’ye ilerlemesini önlemektir. Lezyon odaklı tedaviler arasında kriyoterapi (dondurma), küretaj (kazıma) ve tıraş eksizyonu (kesip alma) yer alır. Daha geniş alanlar için kullanılan alan odaklı tedaviler ise topikal kremler (5-FU, imikimod, ingenol mebutat ve tirbanibulin) ve fotodinamik tedaviyi (PDT) içerir. Tedavi seçimi, lezyonların sayısı ve yeri, hastanın tercihleri, maliyet ve kozmetik sonuçlar gibi faktörlere bağlıdır. Tedavinin yanı sıra, güneşten korunma önlemleri almak hem önleme hem de tedavi için hayati önem taşır.