Yüksek Enerjili Travma Nedir?

      Yüksek enerjili travma, ciddi kuvvetlerin vücuda etki ettiği, özellikle acil tıp müdahalesi gerektiren durumlardır. Bu tür travmalarda, kazanın tipi ve şiddeti, tanı ve tedavi açısından kritik önem taşır. Yüksek enerjili travmanın farklı mekanizmaları aşağıda açıklanmıştır:

1. 6 Metre Yüksekten Düşme veya Boyunun 3 Katı ve Üzeri Yükseklikten Düşme

Özellikle 6 metre veya daha fazla mesafeden düşmeler ya da boyun üç katı yükseklikten gerçekleşen düşmeler, genellikle stabil olmayan yaralanmalara yol açabilir. Bu tür vakalarda vertebra kırıkları ve pelvik instabiliteler dikkatle değerlendirilmelidir.

2. 65 Km/Saat Üzerindeki Hızda Motor Kazaları

Yüksek hızda motor kazaları, enerji transferinin şiddetiyle poltravma olasılığını artırır. Özellikle toraks travmaları ve pelvis kırıkları bu tür kazalarda sık görülür.

3. Araçta 45 Cm’den Fazla Deformitenin Oluşması

Araçta ciddi deformasyon (>45 cm) olması, çarpmanın şiddetini gösterir. Bu tür vakalarda genellikle toraks ve abdominal bölgede kuvvet aktarımı olur, dolayısıyla dikkatli bir görüntüleme gereklidir.

4. Araç İçinde 30 Cm’den Fazla Yolcu Alanı Değişikliği

Yolcu bölmesindeki büyük çaplı yer değişiklikleri (>30 cm), araç içi kuvvetlerin şiddetini yansıtır. Bu durumda özellikle aksiyel iskelet sistemine dikkat edilmelidir.

5. Aracın Takla Atması

Aracın takla atması çoklu travmaların bir göstergesidir. Bu tür kazalarda spinal travmalar ve vertebra kompresyonları sık karşılaşılan bulgulardır.

6. Yolcunun Araçtan Dışarı Fırlaması

Yolcunun araçtan dışarı fırladığı kazalar, baş ve servikal omurga travmalarında dikkatli değerlendirme gerektirir. Ek olarak eklem ve yumuşak doku yaralanmalarının oranı artar.

7. Aynı Araçta Yolculardan Birinin Ölümü

Eğer kazada bir yolcu hayatını kaybettiyse, diğer yolcuların ciddi yaralanma ihtimali yüksektir ve sistematik bir travma değerlendirmesi yapılmalıdır.

8. Motorlu Araç, Yaya veya Bisiklete 32 Km/Saat’ten Fazla Hızla Çarpması

Motorlu taşıtların yüksek hızda yayaya ya da bisiklete çarpması, özellikle alt ekstremite kırıkları ve pelvik yaralanmalarda sık görülen bir durumdur.

9. Ateşli Silah Yaralanmaları (Av Tüfeği veya Askeri Amaçlı Silahlar)

Ateşli silah yaralanmalarında, projeksiyon yönüne ve mermi çekirdeğinin hızına bağlı olarak organ yaralanmaları meydana gelebilir. Giriş-çıkış noktalarının dikkatle incelenmesi ve tam bir görüntüleme yapılması gereklidir.

10. Patlamalar

Patlama travmaları, basınç ve mekanik hasarın bir kombinasyonu ile ortaya çıkar. Özellikle intrakraniyal basınç artışına ve basınca bağlı yaralanmalara dikkat edilmelidir.

11. Yüksek Voltajlı Elektrik Çarpmaları (>1000 V)

Yüksek voltajlı elektrik çarpmaları, kardiyak disfonksiyonlar ve yanıklarla ilişkilidir. Kardiyak monitörizasyonun acilen başlatılması ve elektrolit dengelerinin sıkı takibi gereklidir.

Sonuç

Yüksek enerjili travmalar, ciddi komplikasyonlara yol açabilir ve multidisipliner bir yaklaşımla ele alınmalıdır.

Uzm. Dr. Ömer Faruk İŞLEYEN