Prematüre Yenidoğan Bakımı

Özet

Prematüre yenidoğan bakımında amaç, organ sistemlerinin olgunlaşma eksikliğinden kaynaklanan riskleri azaltmak, termal stabiliteyi sağlamak, uygun solunum desteği ve beslenme stratejileriyle büyüme ve nöro gelişimi desteklemek, enfeksiyonları önlemek ve aile merkezli bakım ile uzun dönem sonuçları iyileştirmektir. Erken doğum sonrası ilk saatlerde ve günlerde kritik noktalar arasında ısı kontrolü, respiratuvar destek kararları, hemodinamik denge, glikoz ve elektrolit yönetimi, enteral ve parenteral beslenmenin titizlikle planlanması, farmakolojik girişimler ve rutin tarama-test protokollerinin uygulanması yer alır. Multidisipliner ekip yaklaşımı; neonatolog, neonatal hemşirelik, beslenme uzmanı, fizyoterapist, sosyal hizmet ve aile üyelerinin koordinasyonunu gerektirir. Bakım planları prematürelik derecesi, doğum ağırlığı, eşlik eden anomaliler ve klinik stabiliteye göre bireyselleştirilir ve uzun dönem nörogelişimsel izlem programları ile tamamlanır.

Tanı

Prematüre neonatoloji tanımı doğum haftasına veya gestasyonel yaşa göre belirlenir; erken prematürite, geç prematürite ve geç dönem yenidoğan risk profilleri farklıdır ve tanı sürecinde gestasyonel yaş doğrulaması, doğum ağırlığı ve ilk fizik muayene bulguları kullanılır. Doğumdan hemen sonra solunum sıkıntısı, apne, bradikardi, hipotermi, hipoglisemi, sepsis bulguları veya beslenme ile ilgili problemlerin varlığı tanısal yaklaşımı başlatır. Klinik değerlendirme; Apgar skorları, solunum desteği ihtiyacı, hemodinamik durum ve nörolojik uyanıklık düzeyi göz önünde bulundurularak hızlı karar verilmesini sağlar. Tanı aynı zamanda prematürelik ile ilişkili sistemik komplikasyonların erken tespitini hedefler; buna solunum sıkıntısı sendromu, persistans patent duktus arteriyozus, intraventriküler kanama ve nekrotizan enterokolit gibi durumların erken belirlenmesi dahildir.

Tedavi

Prematüre yenidoğanın tedavisi stabilizasyon ve devam eden destekleyici bakım prensiplerine dayanır; termal hemşirelik uygulamaları, uygun oksijen ve ventilasyon stratejileri, damar yolu güvenliği ile sıvı-elektrolit yönetimi ve glikoz kontrolü ilk basamaklardır. Beslenme planı erken minimal enteral beslenme ile başlar ve olgunlaştırılmamış gastrointestinal sistem nedeniyle anne sütü tercih edilir; gerektiğinde total parenteral beslenme ile kalori ve mikroelement eksiklikleri telafi edilir. Enfeksiyon riskini azaltmak için aseptik teknikler, uygun antibiyotik başlanması için risk ve bulguların değerlendirilmesi, merkezî hat yönetimi ve aşı/takip protokolleri uygulanır. Nörolojik olgunlaşmayı destekleyen etkinlikler arasında ağrı ve stresin azaltılması, anne-bebek kontaktı (kanguru bakım), fizyoterapi ve düzenli nörogelişimsel izlem yer alır. İlaç tedavileri solunum desteği için surfaktan uygulaması, gerekirse vazopressör desteği ve PDA için medikal veya invaziv tedavi seçeneklerini kapsar.