Çocuklarda Sepsis

Özet

Sepsis pediatrik popülasyonda hızla ilerleyebilen sistemik inflamatuar bir yanıt olarak tanımlanır ve erken tanı ile zamanında müdahale edilmezse septik şok ve çoklu organ yetmezliğine yol açar. Klinik görünüm yaşa göre değişir; yenidoğanlarda, küçük bebeklerde ve okul çağı çocuklarında farklı sunum formları izlenir. Semptomlar ateş veya hipotermi, huzursuzluk veya letarji, beslenme bozukluğu, solunum sıkıntısı, taşikardi veya bradikardi ve periferik perfüzyon bozuklukları gibi bulguları içerir. Tanı klinik değerlendirme, hemodinamik parametrelerin izlenmesi ve laboratuvar testlerinin kombinasyonu ile konulur. Yönetimde sıvı resüsitasyonu, uygun mikrobiyolojik örnekleme sonrası erken antibiyotik tedavisi, hedefe yönelik vasopressör ve inotrop desteği, hava yolu ve ventilasyon desteği gerektiğinde organ destek tedavileri ile birlikte ele alınır. Ayrıca sıvı yönetimi, hemodinamik hedefler, organ fonksiyonlarının takibi ve komplikasyonların erken saptanması kritik öneme sahiptir. Erken enteral beslenme, glikemi kontrolü ve enfeksiyon odağının tespiti ile kontrolü tedavi planının ayrılmaz parçalarıdır. Multidisipliner yaklaşım ve protokollere dayalı, erken ve agresif tedavi mortaliteyi azaltır ve uzun dönem morbiditeyi iyileştirir.

Tanı

Tanıda sürekli klinik değerlendirme ve tekrarlayan organ fonksiyonları ölçümleri esastır. Çocuklarda sepsisin şüphe edilmesi, ani davranış değişikliği, beslenme bozukluğu, solunum ya da dolaşım belirtilerinin varlığı durumunda başlar. Tanısal süreçte yaşam bulguları takibi, periferik perfüzyonun değerlendirilmesi, idrar çıkışı ölçümü ve nörolojik durumun düzenli kontrolü yapılır. Laboratuvar testleri inflamasyon ve organ fonksiyonlarına yönelik tam kan sayımı, laktat, elektrolitler, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri, koagülasyon profili ve gerekli kültür çalışmaları gibi parametreleri içerir. Görüntüleme gerektiğinde enfeksiyon odağını tespit etmeye yönelik röntgen, ultrasonografi veya gerektiğinde bilgisayarlı tomografi kullanılabilir. Tanı, klinik şüpheyi destekleyen objektif verilerle pekiştirilir ve aynı zamanda ayırıcı tanıların dışlanması için sistematik değerlendirme sürdürülür.

Tedavi

Tedavi erken agresif destek, hedefe yönelik organ desteği ve enfeksiyon kontrolünden oluşur. İlk yaklaşım hemodinamik stabilizasyon için sıvı resüsitasyonu ve vazopressörlerin uygun zamanlamayla kullanılmasıdır. Antimikrobiyal tedavi, kan kültürleri ve diğer örnekler alındıktan sonra geniş spektrumlu ajanlarla kısa süre içinde başlatılır ve kültür sonuçlarına göre hedefe yönelik olarak daraltılır. Solunum yetmezliği olduğunda oksijen desteği ve gerektiğinde mekanik ventilasyon uygulanır. Organ yetmezliği gelişen olgularda renal replasman tedavisi, koagulopati yönetimi ve beslenme desteği gibi işlemler devreye girer. Hemodinamik izlem; arteriyel kan gazı, serum laktat, idrar çıkışı ve arteriyel tansiyon hedeflerine göre yönlendirilir. İmmünomodülatör veya adjuvan tedaviler, spesifik endikasyonlara göre değerlendirilir ve destekleyici bakımın bir parçası olarak metabolik ve beslenme yönetimi titizlikle planlanır. Multidisipliner ekip koordinasyonu, protokollere uygun bakım ve yoğun bakım gereksiniminin erken belirlenmesi tedavi başarısını artırır.