Tip 2 Diyabet

Özet

Tip 2 diyabet, kronik hiperglisemi ile karakterize, insülin direnci ve zamana bağlı β-hücre disfonksiyonu ile ilerleyen metabolik bir bozukluktur; hastalık çoğunlukla erişkin yaşta ortaya çıkar ve yaşam tarzı, genetik yatkınlık ve eşlik eden metabolik sendrom bileşenlerinin etkileşimi sonucu gelişir. Tanı glisemik parametrelerin ölçümü ile doğrulanır ve hastalık yönetimi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir; temel hedef metabolik kontrol sağlamak, kardiyovasküler risk faktörlerini yönetmek ve uzun dönem mikro- ve makrovasküler komplikasyonları önlemektir. Tedavi, yaşam tarzı müdahaleleri, glukoz düşürücü ilaçlar ve gerektiğinde insülin destekleyici yaklaşımlarını içerir; bireyselleştirilmiş hedeflar, komorbiditeler ve hasta tercihleri doğrultusunda belirlenir. İzlem düzenli olarak glikoz göstergeleri, kardiyovasküler risk profili ve diyabetle ilişkili organ hasarı için hedeflenen taramaları kapsar; eğitim, hasta katılımı ve sistematik takip, komplikasyon azaltımı ve yaşam kalitesinin korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Tanı

Tanı tipi 2 diyabet, açlık plazma glukozu, oral glukoz tolerans testi ve/veya hemoglobin A1c ölçümleri kullanılarak konur; tekrarlayan ölçümler ve klinik değerlendirme ile doğrulama önemlidir. Klinik değerlendirme sırasında insülin direncini düşündüren bulgular, obezite, abdominal adiposite, metabolik sendrom komponentleri, aile öyküsü ve eşlik eden kardiyovasküler risk faktörleri dikkatle değerlendirilir. Tanı sürecinde ayırıcı tanılar, tip 1 diyabet, monojenik diyabet formları, ilaçlara bağlı hiperglisemi ve pankreatik hastalıklara bağlı şekiller olarak ele alınır. Tanı koyarken eşlik eden komorbiditelerin varlığı, semptomların şiddeti ve akut metabolik bozukluk belirtileri değerlendirilir; tanı kesinleştirildikten sonra risk stratifikasyonu yapılır.

Tedavi

Tedavi yaklaşımı yaşam tarzı müdahalelerinin sürekliliği ile başlar ve bireyin kardiyometabolik risk profiline göre farmakoterapiyle desteklenir; hedeflar arasında glisemik kontrolün sağlanması, kilo yönetimi, kan basıncının ve lipidlerin optimizasyonu ve sigara kullanımının sonlandırılması yer alır. Farmakoterapi seçenekleri, eşlik eden kardiyovasküler veya böbrek hastalığı, hipoglisemi riski ve ilaç etkileşimleri göz önünde bulundurularak seçilir; tedavi rejimi gerektiğinde ek ajanlarla kombine edilebilir. Akut hiperglisemik durumlar veya yetersiz glisemik kontrol varlığında farmakoterapinin yoğunlaştırılması ve öngörülen takiple tedavi hedeflerine ulaşılması sağlanır. Hasta eğitimi, öz-yönetim becerileri, yaşam tarzı değişikliklerinin sürdürülebilirliği ve tedavi bağlı yan etkilerin monitörizasyonu tedavi başarısının temel unsurlarıdır.