Bilek Kırıkları

Özet

Distal radiusu etkileyen bilek kırıkları hem yetişkinlerde hem çocuklarda sık görülen travmatik yaralanmalardır ve çoğunlukla uzanmış bir el üzerine düşme mekanizmasıyla oluşur. Yaralanma sıklıkla distal radius ile birlikte ulnar styloid, distal ulna veya skaphoid kırıklarını içerebilir; izole skaphoid kırıkları radyografide gizlenebileceğinden yüksek şüphe gerektirir. Yer değiştirmemiş kırıklarda belirgin deformite yoktur ve atel veya alçı ile immobilizasyon yeterlidir. Yer değiştirmiş kırıklar tipik olarak “akşam yemeği çatalı” deformitesi gösterir; bunlar kapalı redüksiyon ve gerekirse cerrahi sabitleme gerektirebilir. Yetersiz redükte edilmiş veya stabil olmayan kırıklar malunion, hareket açıklığında azalma, kavrama güçsüzlüğü ve kronik ağrı ile sonuçlanabilir. Tamamen ligamentöz yaralanmalar normal röntgenlere rağmen belirgin bilek ağrısına yol açabilir.

Tanı

Tanı, kapsamlı anamnez, dikkatli fizik muayene ve görüntüleme ile konur. Klinik olarak ağrı, şişlik, hassasiyet ve deformite gözlenir; nörovasküler değerlendirme bütün vakalarda sistematik olarak yapılmalıdır. Tüm hastalarda bilek merkezli posteroanterior ve lateral röntgenler çekilmeli, skaphoid şüphesi varsa MRI düşünülmelidir. Cerrahi planlama veya kırık morfolojisinin ayrıntılı değerlendirilmesi için bilgisayarlı tomografi (BT) faydalıdır. Radyografik kriterler cerrahi gereksinimi öngörür: redüksiyon sonrası radyal kısalma >3 mm, dorsal eğim >10°, intra-artiküler basamak >2 mm veya apex-volar açılanma >20° cerrahi yönlendirme gerektiren özelliklerdir.

Tedavi

Tedavinin amacı el, bilek ve ön kol fonksiyonunu en iyi düzeye çıkarmaktır. Yeterli analjezi sağlanmalı, iyileşme eğitimi ve erken rehabilitasyon planlanmalıdır. Yer değiştirmemiş distal radius kırıklarında yetişkinlerde 4–6 hafta dirsek altı alçı veya çıkarılabilir atel önerilir; çocuklarda alçı çoğu ön kol kırığı için kesin tedavidir. Kapalı yer değiştirmiş kırıklarda anestezi altında manipülasyon ve ön kol alçısı ilk basamak tedavidir; tatmin edici redüksiyon sağlanamazsa cerrahi fikstasyon (K-teli ya da plak ve vida) düşünülür. Açık kırıklarda acil cerrahi yaklaşımlar, profilaktik intravenöz antibiyotik ve uygun debridman önceliklidir. Skafoid kırıklarında izole ve yer değiştirmemiş lezyonlar genellikle başparmak dışı ön kol alçı ile 6–8 hafta takip edilir; proximal kutup kırıkları, yer değiştirme veya kaynaşmayı kabul etmeyen hastalarda perkütan vida veya açık fiksasyon değerlendirilir. Cerrahi seçimlerde volar kilitli plaka, K-teli fiksasyonu veya dış sabitleme gibi seçenekler hasta yaşı, kırık tipi, komorbiditeler ve fonksiyonel gereksinimler göz önünde bulundurularak belirlenir.