Epistaksis

Özet

Epistaksis veya burun kanaması, gençlerde ve yaşlılarda daha sık görülen yaygın bir durumdur. Vakaların yaklaşık %95’i, Kiesselbach pleksusunun bulunduğu ön septumun Little bölgesinde ortaya çıkar. Tetikleyici faktörler arasında kuru hava, burun mukozası iltihabı veya hiperemi, küçük travma ve ilaçlar gibi nedenler yer alır. Nadir görülmekle birlikte, neoplazm da burun kanamasına neden olabilir. Kanamayı durdurmak için genellikle her iki burun deliğine en az 10 dakika boyunca sıkı basınç uygulamak yeterli olur. Aktif kanamanın ilk tedavisi için topikal anestezi ve vazokonstriksiyon da faydalıdır. İlk önlemlerin başarısız olması durumunda, neredeyse tüm vakalar koter veya anterior ya da antero-posterior paketleme teknikleriyle kontrol altına alınabilir. Kanama; koagülopati, antikoagülanlar veya antiplatelet tedavi varlığında dirençli olabilir.

Tanı

Epistaksis tanısı öncelikle hasta öyküsü ve fizik muayeneye dayanır. Epistaksis genellikle septum duvarının ön kısmındaki Little bölgesinden kaynaklanır. Kanamanın doğası, başladığı taraf ve yer, travma öyküsü, vücudun başka yerlerinde kanama veya morarma olup olmadığı ve risk faktörleri (önceki epizotlar, ilaç kullanımı, kanama bozuklukları öyküsü, eşlik eden hastalıklar, alkol alımı) sorgulanmalıdır. Muayeneden önce kanın temizlenmesi görünürlüğü artırır. Aktif kanamanın başlamasıyla birlikte topikal vazokonstriktör ve lokal anestezik uygulanması, kanama yerinin tanımlanmasına ve ağrının kontrolüne yardımcı olabilir. Kan testleri rutin olarak gerekli değildir, ancak hasta hemodinamik olarak stabil değilse, kan kaybı önemliyse, yaşlıysa, pıhtılaşma bozukluğu/kanama eğilimi varsa veya antikoagülan kullanıyorsa tam kan sayımı, üre/elektrolitler ve pıhtılaşma çalışmaları istenmelidir. Neoplazm şüphesi varsa kraniyal görüntüleme (genellikle başlangıçta BT) gerekebilir.

Tedavi

Hasta hemodinamik olarak stabil ise, burun kanamasını kontrol altına almak için ilk yardım önlemlerine başlanmalıdır. Bu önlemler arasında, hasta dik pozisyonda öne eğilmişken, her iki burun deliğinin alt kıkırdak kısmına en az 10 dakika boyunca sıkı basınç uygulamak yer alır. İlk yardım önlemleri sonrasında kanamayı kontrol etmek için topikal vazokonstriktör ve lokal anestezik uygulamasına geçilebilir. Eğer vazokonstriktör/anestezik kanamayı kontrol etmezse ve kanama noktası tanımlanıp erişilebilirse koterizasyon (gümüş nitrat veya elektrokoter) yapılmalıdır. Koterizasyona rağmen anterior burun kanaması kontrol altına alınamazsa, şişirilebilir burun balonu kateteri veya sıkıştırılmış sünger gibi çözünmeyen anterior burun paketleme malzemesi kullanılmalıdır. Anterior tamponlama sonrasında epistaksis devam ederse, arka burun boşluğundan kaynaklanan kanama düşünülmeli ve hastalar arka tamponlama, endoskopi ile koterizasyon veya sfenopalatin arter ligasyonu için KBB bölümüne yönlendirilmelidir. Ağızdan veya topikal traneksamik asit, burun kanaması olan bazı yetişkinler için faydalı olabilir, ancak rolü konusunda kılavuzlar farklılık göstermektedir. Devam eden veya tekrarlayan kanamaya katkıda bulunan risk faktörleri (hipertansiyon, antikoagülasyon, koagülopati) yönetilmelidir.