Doğumsal Adrenal Hiperplazi

Özet

Doğumsal adrenal hiperplazi (CAH), adrenal steroidogenezdeki kusurlardan kaynaklanan ve kortizol üretiminde azalmaya yol açan bir grup genetik bozukluğu ifade eder. En sık karşılaşılan enzim eksikliği, CYP21A2 genindeki bir mutasyondan kaynaklanan 21-hidroksilaz (P450c21) eksikliğidir ve bu inceleme çoğunlukla bu duruma odaklanmaktadır. 21-hidroksilaz eksikliği, belirsiz genital organları olan bir bebekte veya doğum sonrası erkekleşme yaşayan bir çocuk veya ergende mutlaka düşünülmelidir. Zamanında teşhis edilmezse, tuz kaybına dair biyokimyasal kanıtlarla adrenal kriz meydana gelebilir. Klasik CAH, ömür boyu glukokortikoid replasman tedavisi gerektirirken, klasik olmayan CAH yalnızca seçilmiş semptomatik hastalarda tedavi gerektirir.

Tanı

CAH tanısı, adrenal korteks tarafından normal kortikosteroid sentezini bozan kalıtsal enzim eksiklikleri ailesinin bir parçası olarak konur. En yaygın formu olan 21-hidroksilaz eksikliği, çok yüksek konsantrasyonlarda biriken steroid öncüsü olan 17-hidroksiprogesteron (17-OHP) serum konsantrasyonunun ölçümü ile doğrulanır. Sınırda yükselme durumunda takip olarak adrenokortikotropik hormon (ACTH) uyarım testi yapılır. ACTH uyarım testi sırasında, 17-OHP ve delta-4-androstenedion seviyeleri temel düzeyde ve cosyntropin enjeksiyonundan 60 dakika sonra ölçülür ve sonuçlar hastalık şiddetini belirlemek için nomogramda çizilebilir. Yenidoğanlarda ve bebeklerde belirsiz genital yapılar varsa, karyotipleme veya FISH ile X ve Y kromozomlarının tespiti ve pelvik ve adrenal bezlerin ultrasonu önerilir.

Tedavi

Tedavinin temel amacı, eksik hormonları yerine koymak ve aşırı ACTH salgısını baskılayarak adrenal androjen konsantrasyonlarını azaltmaktır. Klasik CAH’li hastalar, genellikle hidrokortizon formunda ömür boyu glukokortikoid replasman tedavisi gerektirir. Tuz kaybı olan hastalar için fludrokortizon (mineralokortikoid) kullanılır ve bebekler genellikle sodyum klorür ile ek tedaviye ihtiyaç duyarlar. Non-klasik CAH‘li asemptomatik kişiler için glukokortikoid tedavisi gerekli değildir, ancak hızlanmış kemik olgunlaşması olan çocuklar veya belirgin virilizasyon gösteren ergenler için tedavi önerilir. Tüm hastalar, stres dönemlerinde (ateşli hastalık, cerrahi gibi) adrenal kriz riskini önlemek için glukokortikoidlerin artırılmış miktarlarına (normal dozun 2-3 katı) ihtiyaç duyarlar. Tedavinin geleceğinde, ACTH sinyalini glukokortikoid replasmanından bağımsız olarak baskılayan Crinecerfont gibi yeni ilaçlar araştırılmaktadır.