Amfetamin ve Metamfetamin Kullanım Bozukluğu

Özet

Amfetamin ve metamfetamin kullanım bozuklukları, olumsuz sonuçlara rağmen bu maddelerin zorunlu bir şekilde kullanılmasını içeren bir durumdur. Bu bozukluğun yönetiminde, henüz kanıtlanmış etkili bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Tedavinin temel taşları, koşullu yönetim, bilişsel davranışçı terapi (CBT), motivasyonel görüşme ve Matris modeli gibi psikososyal müdahalelerden oluşmaktadır. Etkili yönetim stratejileri, alevlenmelerin akut yönetimine ek olarak uzun vadeli sürekli bakımı da içermektedir. Eşlik eden psikiyatrik durumların değerlendirilmesi ve yönetimi de esastır.

Tanı

Amfetamin ve metamfetamin kullanım bozuklukları, DSM-5-TR’ye göre, 12 aylık bir süre içinde en az 11 semptomdan 2’sinin varlığı ile tanımlanan, klinik olarak önemli bozulma veya sıkıntıya yol açan bir madde kullanım modelidir. Bu bozukluklar, 12 aylık bir süre içinde semptom sayısına bağlı olarak hafif, orta veya şiddetli olarak sınıflandırılabilir. Tanı sürecinde, bu maddelerin eğlence amaçlı kullanımı (onaylanmamış tıbbi endikasyonlar dışında) dikkate alınır.

Tedavi

Tedavinin temelini psikososyal müdahaleler oluşturmaktadır. Bu müdahalelerden bazıları şunlardır:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT): Bireylerin mevcut sorunlarını anlamalarını sağlayan kısa süreli bir terapi yöntemidir.
• Koşullu Yönetim: Olumlu davranışları pekiştirmeye odaklanan bir yaklaşımdır.
• Motivasyonel Görüşme: Madde kullanımını bırakma motivasyonunu artırmayı amaçlar.
• Matris Modeli: Kapsamlı bir tedavi modelidir.

Henüz etkili olduğu kanıtlanmış bir ilaç tedavisi bulunmamaktadır. Ancak, kolinesteraz inhibitörleri gibi bazı ilaçlar üzerinde araştırmalar devam etmektedir. Zarar azaltma stratejileri, aktif olarak tedavi aramayan hastalar için özellikle önemlidir.