Akut Pankreatit

Özet

Akut pankreatit, pankreasın iltihaplanmasıyla karakterize, ani başlangıçlı bir hastalıktır. En sık safra kesesi taşları ve alkol kullanımı nedeniyle ortaya çıkar. Hafif vakalarda, hastalık birkaç gün içinde kendiliğinden düzelirken, şiddetli vakalarda organ yetmezliği, enfeksiyon ve nekroz gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Akut pankreatit hastaları genellikle karın ağrısı, bulantı ve kusma şikayetleriyle başvurur.

Tanı

Akut pankreatit tanısı, klinik belirtiler, laboratuvar testleri ve görüntüleme yöntemlerinin birleşimiyle konur.

• Klinik Tanı: Hastanın tipik olarak şiddetli, kuşak tarzında, sırta vuran karın ağrısı şikayeti ile başlaması önemli bir ipucudur.
• Laboratuvar Testleri: Kan testlerinde lipaz ve amilaz enzimlerinin normalin en az üç katı yükselmesi, akut pankreatit tanısı için en önemli kriterlerden biridir.
• Görüntüleme: Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRG) gibi yöntemler, pankreastaki iltihaplanmayı, safra taşlarını veya diğer olası nedenleri değerlendirmek için kullanılır. Bu testler aynı zamanda hastalığın şiddetini ve komplikasyonlarını (örneğin, pankreatik nekroz) belirlemede de yardımcı olur.

Tedavi

Akut pankreatit tedavisi, genellikle destekleyici ve semptomları hafifletmeye yönelik bir yaklaşımla başlar ve altta yatan nedene göre şekillenir.

• Destekleyici Tedavi: Hastalığın tedavisinin temelini oluşturan bu yaklaşım; damar yoluyla sıvı ve elektrolit takviyesi, ağrı kontrolü ve beslenme desteğini içerir. Ağızdan beslenmeye genellikle ağrı ve bulantı kontrol altına alındıktan sonra geçilir.
• Altta Yatan Nedenin Tedavisi:
  • Safra Taşları: Eğer pankreatite neden olan safra taşlarıysa, endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) gibi endoskopik yöntemlerle taşlar çıkarılabilir. Bu işlem, genellikle ilk 24-72 saat içinde yapılır.
  • Alkol: Alkol kullanımına bağlı durumlarda, alkol alımının durdurulması esastır.
• Komplikasyonların Yönetimi: Şiddetli pankreatit vakalarında organ yetmezliği ve enfeksiyon gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu durumda hastalar yoğun bakım ünitesinde izlenir. Nekrotik doku enfeksiyonu gelişirse, cerrahi veya minimal invaziv yöntemlerle bu dokunun temizlenmesi gerekebilir.