TCCC Kılavuzunda Hipotermi; Önleme ve Tedavisi

TCCC Kılavuzunda Hipotermi; Önleme ve Tedavisi

Hipotermi, travma hastalarında vücut sıcaklığının düşmesiyle oluşan ve ölüm oranını artıran kritik bir durumdur. TCCC (Tactical Combat Casualty Care) kılavuzu, savaş travmalarında hipotermiyi önlemek ve yönetmek için açık ve uygulanabilir yöntemler sunar. Bu rehber, sahada çalışan doktorların travma yönetiminde etkili bir şekilde hipotermiyi önlemelerine ve tedavi etmelerine yardımcı olmak amacıyla ekibimizce Türkçeleştirilmektedir.

Kılavuzun orjinaline burdan ulaşabilirsiniz. Keyifli okumalar dileriz

Hipotermi Mekanizması

Hipotermi, vücut çekirdek sıcaklığının 36°C’nin altına düşmesiyle ortaya çıkar ve iki temel faktörle ilişkilidir:

1. Çevresel Faktörler: Soğuk, rüzgâr, yağış gibi dış etkenler.
2. Travmaya Bağlı Faktörler: Kanama, şok ve hipoperfüzyon vücut ısısının düzenlenmesini bozar.

Ölümcül Üçlü:

Hipotermi, asidoz ve koagülopati ile birleşerek “ölümcül üçlü” olarak bilinen kısır döngüyü oluşturur. Bu durum, travma sonrası kan kaybını artırarak ölüm riskini yükseltir.

Hipotermi Riskinin Yüksek Olduğu Durumlar

TCCC kılavuzuna göre, aşağıdaki durumlarda hipotermi riski yüksektir:

1. Orta ila Şiddetli Travma:
   Kan kaybı ve hipoperfüzyon nedeniyle vücut sıcaklığı hızla düşebilir.
2. Merkezi Sinir Sistemi Yaralanmaları:
   Beyin veya omurilik yaralanmaları, ısı düzenleme mekanizmasını bozarak hipotermiyi tetikleyebilir.
3. Geniş Yanıklar (TBSA > %33):
   Deri bariyerinin kaybı ısı kaybını hızlandırır ve yaralının hipotermiye yatkınlığını artırır.
4. Şok veya Şok Riski:
   Kanama ve düşük kan basıncı, vücut sıcaklığının düşmesine yol açar.

Sahada Hipotermiyi Önleme ve Yönetim Adımları

• Hipotermi Kitlerini ve Ekipmanlarını Hazırlayın

Görev öncesi ekipman hazırlığı hayati önem taşır. Aşağıdaki malzemeler eksiksiz olmalıdır:

Uzay battaniyeleri: Isı yalıtımı sağlar.

Aktif ısıtma cihazları: Yaralıyı dışarıdan ısıtmak için kullanılır.

Yalıtım malzemeleri: Soğuk zeminle temasın önlenmesi için gereklidir.

Hipotermiyi önlemek 

• Islak giysileri değiştirin: Yaralının üzerindeki ıslak giysileri kuru giysilerle değiştirin.
• Yalıtım sağlayın: Yaralıyı soğuk yüzeyden izole etmek için altına yalıtım malzemesi yerleştirin.
• Aktif ısı kaynaklarını kullanın: Yaralının gövde ve koltuk altlarına ısıtma cihazları yerleştirin, ancak yanıkları önlemek için doğrudan cilde temas ettirmeyin.

Tahliye sırasında hipotermiyi önlemek için:

• Yaralıyı buhar bariyerli örtü veya torbalarla tamamen sarın.
• Rüzgar, yağmur ve kar gibi çevresel faktörlere karşı koruyun.
• Eğer tahliye süresi uzayacaksa ek ısıtıcı ekipmanlar kullanarak ısı kaybını önleyin.

Pasif ve Aktif Hipotermi Yönetimi

Pasif Hipotermi Yönetimi

• Yaralının üzerini uzay battaniyesi, yalıtıcı battaniyeler veya doğaçlama malzemelerle kaplayarak ısı kaybını engellemektir.
• Bu yöntem vücut sıcaklığını artırmaz, ancak mevcut sıcaklığın korunmasını sağlar.

Aktif Hipotermi Yönetimi

• Sıcak IV sıvıları uygulayarak vücut sıcaklığını artırın.
• Aktif ısıtma cihazlarını kullanarak dışarıdan ısı sağlayın. Ancak, ciltle direkt temas etmesini engellemek için koruyucu malzeme kullanın.
• Aktif hipotermi yönetimi için yaralının savaş sahasından uzaklaştırılıp ileri bir merkeze sevkinin gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.

Hipotermiyi Yönetirken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1. Aktif Isıtma Kaynaklarının Kullanımı:
   Doğrudan cilde temas eden ısıtma cihazları yanıklara neden olabilir. Üretici talimatlarına uyun ve koruyucu bir tabaka kullanmak gerekmektedir.
2. Tahliye Süreci:
   Yaralının çevresel etkilere maruz kalmasını önleyin ve düzenli olarak hayati bulgularını takip edin.
3. Ekipman Bakımı:
   Soğuk hava koşullarında ekipmanların performansı düşebilir. Pil destekli cihazların yedekleri hazır bulundurulmalıdır.

Sonuç ve Önemli Notlar

• Hipotermiyi önlemek, tedavi etmekten daha kolaydır.
• Erken ve agresif önlemler, travma hastasının hayatta kalma oranını artırır.
• TCCC kılavuzunda belirtilen adımları izlemek, sahada çalışan doktorların etkili bir şekilde müdahale etmesini sağlar.
• Yaralı bakımı multidisipliner bir yönetim gerektirmektedir. Ateş hattından uzaklaştırıldıktan sonra ilk müdahale sonrasında hipoterminin önlenmesi ve yönetimi hayati derecede önemlidir.

Uzm. Dr. Ömer Faruk İŞLEYEN